________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
મોઢાની પ્રસન્નતા, શરીરની સુંદરતા તથા સુખી કહેવાતો હતો તે જ ધન-સંપત્તિ આદિ પુછતા અથવા સુંદર વ તથા ઘરેણુની નાશ પામવાથી ગરીબ તથા પરમ દુઃખી કહેવિદ્યમાનતા તો ગરીબ હોય કે શ્રીમંત હોય વાય છે. ધન-સંપતિને લીધે પોતાને સુખી બંનેમાં જોવામાં આવે છે અને મોટે ભાગે માનવાવાળો શ્રીમંત નિશ્ચિત બની શાંતિ કેમ તો શરીરમાં બળ, સુંદરતા, લાવણ્યતા, આરો- ભગવતે નથી; તેની પાસે બધુંય હોવા છતાં ચતા તથા પુછતા જે કાંઈ ગરીબમાં જોવામાં
પણ કયા સુખની ખામી રહી ગઈ છે કે જેના આવે છે તે શ્રીમંતોમાં જણાતી નથી, કારણ માટે ટાઢ તડકો વેઠે છે અને ચિતાવાળા કે પ્રાયઃ શ્રીમતને આહાર-વિહાર અનિય- વ્યાપારમાં માથું મારે છે. સુખમય જીવન કેમ મિત હોય છે તેમજ વ્યવહાર પણ અનીતિ- ગાળતો નથી? મય હોય છે તેથી તેમનું સ્વાથ્ય પણ બગડેલું રહે છે એટલે તેમને દવાને આશ્રયે વસ્તુસ્થિતિ એવી છે કે શ્રીમંત માનજીવવું પડે છે, જેને લઈને તેમના શરીરની વીને કૃષ્ણ તથા ભય બંને રહેલા હોવાથી સુંદરતા તથા બળ ક્ષય થઈ ગયેલાં હોય છે; તે ભલે પિતાને સુખી કહી દેખાડે; પણ ખરૂં માટે કહેવાતે શ્રીમંત સુખને દેખાડી શકતા જતાં તે તે પરમ દુ:ખી છે, કારણ કે માનનથી. પણ અજ્ઞાની જનતામાં જે માણસની વીની પાસે જ્યાં સુધી મનવૃત્તિ મલિન તથા પાસે સારા પ્રમાણમાં ધન-સંપત્તિ હોય અને વિકળ બનાવનાર ધન નથી હોતું ત્યાં સુધી પીગલિક સુખનાં સાધન હોય-ભલે પછી તે તેને કુટુંબ પોષણ અને જીવનનિર્વાહ તે રોગથી પીડાતું હોય કે માનસિક દુઃખથી જેટલા જ ધનની જરૂર હોય છે એટલે તેને તેટલું દબાયેલ હોય તે પણ તેને સુખી માનવાની મળી જાય તે તે સુખે જીવે છે, તેને લાખો અને બહુમાન કરવાની પદ્ધતિ પડી ગઈ છે. મેળવવાની લાલસા કનડતી નથી; પણ જેની અને તેથી કરીને જ તે પોતાને સુખી માની પાસે લાખોની સંપત્તિ થઈ ગઈ હોય છે તે મિથ્યાભિમાનથી ફેલાઈ જાય છે અને ધન- પિતાને એમ માની લે છે કે હું જન્મથી જ સંપત્તિ વગરનાને કંગાળ માની મનથી તેને લાખપતિ છું પણ બે ચાર વરસમાં જ હું તિરસ્કાર કરે છે. કહેવાતા શ્રીમંતનું બધુંય લાખપતિ થયે છું એ તેને ભાસ જ થતું સુખ બાગ-બંગલા-મેટર આદિ પદુગલિક નથી અને તેથી કરીને તે લાખપતિથી કોડવસ્તુઓને આધીન છે પણ જરાય સ્વાધીન પતિ બનવાની તૃષ્ણાને દાસ બનવાને અને નથી. જેનાર માણસ પણ આ બધી વસ્તુ તેથી તે તૃષ્ણ તેના મનની શાંતિને નાશ કરજોઈને તેના સ્વામીના આશયથી જ તેને વાની જ અને મેળવેલું ધન નાશ થવાનો શ્રીમંત તથા સુખી કહે છે. જે આ બધીય ભય તેના સુખને પણ નાશ કરવાનો જ એટલે વસ્તુઓ તેની પાસે ન હોય તો તેને શ્રીમંત કે ધન ઓછું થવાના ભયથી નિરંતર તેના કઈ પણ કહેતું નથી, માટે જ માણસને મનમાં અસુખ રહે છે. અને તેથી પોતાની આધીન શ્રીમંતાઈ કે સુખ નથી પણ ધન- પાસેનું ધન વ્યાપારથી કે બીજા કોઈ કારણથી સંપત્તિ આદિ જડાત્મક વસ્તુઓને આધીન ઓછું થઈ જાય તે અત્યંત દુઃખ મનાવે છે. હોવાથી એક કલાક પહેલાં જે શ્રીમંત અને ધન ઓછું ન થાય એટલા માટે તે તે પુન્ય
For Private And Personal Use Only