Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
पद्यति-वर्ततयः सन्निपातषष्ठाः सत्तार्थाः ” [
] इत्यविशेषेणोकत्वात् સિનધૂળિ” આ પણ એક ઉલ્લેખ આવે છે. આ વાક્ય દિવાકરજીના ક્યા ગ્રંથમાં હશે? આ સિવાય સંમતિતર્કમાંથી ઘણી ગાથાઓ શ્રસિદ્ધસેનાચાર્યના નામે ઉદધૃત કરવામાં આવી છે.
સ -સદ્ધાક્ષાત્ પ્રત્યક્ષા છેવસિદ્ધિનનુમાનY I આ સાંખ્યના આર્યાને ભાષ્ય સાથે મદ્યવાદીએ ઉદધૃત કરી તેના ઉપર ખૂબ વિવેચન કર્યું છે. આ આઈ ક્યા ગ્રંથમાં હશે તથા આ ભાષ્ય કયું હશે ?–એ જાણવામાં આવતું નથી. ઉદ્યોતક પણ ન્યાયવાર્તિક (પૃ. ૫૭)માં આની સમાલોચના કરી છે. તતિર્થક્વશ્વની વાહવાનૈવ દ્રિતીકા જાળા
" सुखं च दुःखं चानुशयं च वारेणायं सेवते तत्र तत्र । - વિરાન્તિ યોનિ વ્યતિરેત્રિયઃ બનતુ કાયામસિમસા | I”
આ પ્રમાણે એક સાંખ્ય સંબંધી ગાથા ટીકાકારે ઉદધૃત કરી છે. આ કો ગ્રંથ હશે કે જેમાં આ ગાથા હશે? એ નથી જણાતું. ગ્રંથકારે સાંખ્યદર્શન સંબંધી જે વિસ્તૃત
૧. વસ્તુત: આ ગાથાની રચના જોતાં એમ લાગે છે કે એ વેદની હેવી જોઈએ, અને તેમાં પણ ખાસ કરીને ઉપનિષમાં હશે એમ જણાય છે. પૂર્વાપર મેળવતાં, આ, શ્રીમદ્ભવાદિ ક્ષમાશ્રમણે અહિં નિમ્ર લિખિત ત્રણ ગાથાઓ સાથે જ ઉધૂત કરી છે એમ સ્પષ્ટ જોઈ શકાય છે.
अजामेकां लोहित-शुक्ल-कृष्णां बह्नीः प्रजाः सृजमानां सरूपाः । अजो ोको जुषमाणोऽनुशेते जहात्येनां भुक्तभोगामजोऽन्यः ॥ १॥ सुखं च दुःखं चानुशयं च वारेणायं सेवते तत्र तत्र । विशन्ति योनि व्यतिरेकिणस्त्रयः अजस्तु जायामतिमत्यशुद्धः ॥ २ ॥ उभा सखायो सयुजा सपों एकं वृक्षं परिषस्वजाते ।
तयोरेकः पिप्पलं स्वाद्वत्त्यनश्नन्नन्योऽभिचाकशीति ॥ ३॥ આથી જ ટીકાકાર થીસિંહસૂર ક્ષમાશ્રમણજીએ તપૈતર્થસ્વપિની ચાહ્યાલૈયા દ્વિતીયા' જાણIએમ જણાવ્યું છે. આમાં ૧લી અને ૩જી ગાથા પૂર્વાપરભાવે બરાબર સાથે જ વેતાશ્વતર ઉપનિષદમાં જ (અ. ૪ લે. ૫, ૬) મળે છે. સંભવ છે કે-વચલી સુર્વ દુઃર્વ ૨ . ગાથા પણ બીજી બે ગાથાઓની સાથે શ્વેતાશ્વતરમાં જ હોય. જો કે મુદ્રિત કતારમાં એ ગાથા નથી જ, એટલે તેમાં હોવાની સંભાવના કરવી એ સાહસ જ છે; પરંતુ અધ્યાપક ગુરુપરંપરાના ભેદથી તથા શાખાભેદ આદિ કારણોથી વિપુલ ભારતીય ગ્રંથરાશિમાં આવા પાઠહાનિવૃદ્ધિનાં અનેક ઉદાહરણ મળી આવે છે;
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531535 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |