Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર:
તાથી પિતે જ પિતાનું અપમાન કરે છે, વ્યવહારથી તેની પ્રવૃતિને અપમાન તરીકે ગણે કારણ કે આત્માની આવા પ્રકારની સ્થિતિ ન છે. છતાં તેથી ગુણીનું અપમાન થતું નથી. હોય છતાં પણ તેના માટે આવી માન્યતા અર્થાત્ ગુણીના ગુણને કઈ પણ પ્રકારને ધારણ કરવી તે આત્માની ઉપર મિથ્યા આરેપ બાધ નડતો નથી તેમજ ગુણ નષ્ટ થતા નથી, મૂકીને તેનું અપમાન કરવા જેવું છે. જે માણસ તેથી જે અનુચિત વર્તન-આશાતના કરનાર બીજનું અપમાન કરે છે તેઓ પણ આવી જ અજ્ઞાનતાના દેષને લઈને પોતાની અનુચિત રીતે અજ્ઞાનતાથી અછતા અવગુણેને આરોપ પ્રવૃત્તિનું માઠું ફળ મેળવે છે. ઉચ્ચ કેટીના કરીને બીજાને હલકા બનાવે છે, માટે તાત્વિક મહાપુરુષ કે જેમણે કાંઈક અંશે આત્મવિકાસ દષ્ટિથી વિચાર કરીએ તો જ્યાં સુધી આત્મા મેળવ્યા છે એવા સમભાવી શાંત અંતરાત્મ પિતે જ પોતાનું અપમાન કરવાથી નિવૃત્ત દશામાં વિચરતા પ્રભુના માર્ગના અનુયાયી નહિ થાય ત્યાં સુધી તેનું અપમાન થવાનું. આત્માઓની અવજ્ઞા કરવી તથા તિરસ્કાર
જ્યારે તે પિતાનું બહુ સન્માન કરવાની જાગૃતિ કરીને તેમના સમક્ષમાં રાગ-દ્વેષની સૂચક લાવશે ત્યારે જ તે સંસારી જીવોના અપ- પ્રવૃત્તિઓ આદરવી તે તેમનું અપમાન કરવા માનથી મુક્ત થઈને પ્રાણી માત્રના સાચા જેવું છે, કારણ કે આવાવર્તનવાળાની બુદ્ધિમાં સન્માનનું પાત્ર બનશે.
અપમાન કરવાની ભાવના હોય છે અથવા તે આવી રીતે પગલાનંદી વસ્તસ્વરૂપથી ઉચિતનું યોગ્ય માન જાળવવાની કાળજી વગઅણજાણ છો આપસમાં પરસ્પર નક્કી કરી ૨ના હોય છે. એટલે બાહ્ય દષ્ટિથી અપમાન રાખેલી વર્તવાની પદ્ધતિને માન તથા અપ- જેવું લાગે પણ મહાપુરુષનું અપમાન થતું જ માન તરીકે ઓળખે છે. માનવીઓની સમજણ નથી, કારણ કે મહાપુરુષ કોઈ પણ જીવ અનેક પ્રકારની ભિન્ન ભિન્ન હોવાથી માન તથા પોતાની પ્રકૃતિ પ્રમાણે વર્તે તેથી પિતાનું અપમાન મેળવવાની પદ્ધતિ પણ અનેક પ્રકા- અપમાન સમજતા જ નથી અને તેથી સમ્યગ રની ભિન્ન ભિન્ન હોય છે. દેશકાલને અનસ- જ્ઞાનને લઈને તેમને કષાય કનડી શકતા નથી. રીને પણ તેમાં ભિન્નતા રહેલી હોય છે તેમજ પરંતુ અપમાન બુદ્ધિથી તથા ઉચિત વર્તનની તેમાં કાળને અનુસરીને તે પદ્ધતિમાં પણ બેદરકારીથી અપમાન કરનારનું ઉભયેલેકમાં પરિવર્તન થતું દષ્ટિગોચર થાય છે. ત્યારે અહિત થાય છે. વસ્તુને વસ્તુ રૂપે ઓળખનાર જ્ઞાની પુરુષોમાં મધ્યમ કોટીના માનવીઓ કે જેમણે ઉચ્ચ માન આપવાની પદ્ધતિ એક જ પ્રકારની હોય કેટીના મહાપુરુષોના પ્રમાણમાં ગુણ મેળવ્યા છે. જો કે ગુણેની તારતમ્યતાને લઈને તેમાં નથી પણ તે ગુણોની સૂચક બહારથી માત્ર કાંઈક અંશે ભિન્નતા હોય છે, પણ તે ભાવમાં પ્રવૃત્તિ આદરેલી હોય છે એવાઓ જે મહાહોય છે. જ્ઞાની પુરુષ આત્મદષ્ટિ હોવાથી ત્યાં પુરુષોને ઉચિત માન મેળવીને રાજી થાય અપમાનને તે અવકાશ હોતો નથી. વસ્તુ અથવા માન મેળવવા પ્રયાસ કરે તો તેઓ તત્વમાં અણજાણુ છ વસ્તુના ગુણોથી અન- મહાપુરુષોનું-અપમાન આશાતના કરીને પોતે ભિન્ન હોવાથી કે ગુણી આત્માની સાથે વાણી, પણ અપમાનિત થાય છે. અર્થાત ગુણ વગર વિચાર તથા વર્તનની ઉચિતતા જાળવી શકતા પણ ગુણપણાનું માન મેળવી ગર્વથી પુલક્તિ નથી જેથી કરીને જોનાર અણજાણ વ્યકિત થવું તે એક પ્રકારનું અપમાન છે અને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531528 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 27 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |