Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
RRRRRRRORRRRRRRY RRRRRR FURURURURULI LYR
ત્યા
પરમપૂજ્ય શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરજી મહારાજે રચેલા
ઉપલભ્ય કેટલાએક ગ્રંથાના ટ્રંક પરિચય.
REFERRUR URRRRRRRRRRRRRRRRRધરપ
લેખકઃ-આચાર્ય શ્રી વિજયપદ્મસૂરિ
66
( “ વિક્રમ રાજાને જૈન બનાવનાર શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર ” આ નામના લેખ થાડા વખત પહેલા શ્રી આત્માનદ પ્રકાશમાં આખ્યા હતા. તેમાં છેવટે કરેલી સૂચના પ્રમાણે હવે દિવાકરજી મહારાજે અનાવેલા ગ્રંથાના પરિચય જરૂર જણાવવા જોઇએ. આ ઇરાદાથી જે જે સાધનાદ્વારા જે જે મીના મળી તે ટૂંકામાં જણાવુ છુ. )
ઐતિહાસિક તત્ત્વાની શેાધખેાળ કરવામાં પ્રયત્નશીલ ભારતીય તત્ત્વો તે તે ઐતિહા સિક ગ્રંથાના આધારે જણાવે છે કે-શ્રી સિદ્ધ સેન દિવાકરજી મહારાજા શ્રી વીર નિર્વાણ સંવતના ચેાથા પાંચમા સૈકાના વચલા સમયમાં હયાતી ધરાવતા હતા. આથી કહી શકાય કે લગભગ તે સમયમાં પેાતાના ગ્રંથ મનાવ્યા હાય. હાલમાં મળી શકતા ૧ ન્યાયાવતાર, ૨ સન્મતિતર્ક, ૩ કલ્યાણુમંદિર, ૪ વ માનદ્વાત્રિંશિકા સટીક તથા સા` વગેરે ગ્રંથાનું અવલેાકન કરતાં પ્રશ્નોની પર’પરા એક પછી એક આ રીતે થાય છે કે—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જણાવ્યુ છે. આ પદ્ધતિનું રહસ્ય વિચારતાં એમ જણાય છે કે ગ્રંથરચનાને અંગે સ્થાન, સાલ વગેરે જણાવવાની પદ્ધતિ તે સમયે નહિ હાય અને તે જ પદ્ધતિ શ્રી હરિભદ્રસૂરિ, મલય ટૂંકગિરિજી મહારાજ વગેરે મહાપુરુષાએ અનાવેલા ગ્રંથામાં પણ આછા વધતા પ્રમાણમાં જોવાય છે, પરંતુ સદ્ભાગ્ય એ છે કે શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી વગેરે કેટલાએક મહાપુરુષાએ છેવટે પેાતાનું નામ જણાવેલ હાવાથી આ ગ્રંથ તેમણે બનાવેલે છે એમ નિશ્ચય કહી શકાય છે. પણ તે તે સ્થલે નહિ જણાવવાની પદ્ધતિને લઇને ગ્રંથરચના ક્ષેત્ર તથા ગંથરચના સાલ નિશ્ચયથી જાણી શકાતા નથી. પૂજ્યપાદ આચારાંગસૂત્રની ટીકા બનાવનાર શ્રી શીલાંકાચાય મહારાજે આચારાંગસૂત્રની શસ્ત્રપરિજ્ઞાધ્યયનની ટીકા કરતાં જણાવ્યુ` છે કે—
આર્યવૃત્ત-શસ્ત્રપરિક્ષાવિષળ-મતિથgવદનં ૬ બંધસ્તિતમ્ ॥ तस्मात्सुखપોષાર્થ બ્રહ્મામ્યહમાલા સારમ્ | ર્ ॥
અ શ્રી ગ ધહસ્તિ મહારાજે આ પહેલા શસ્ત્રપરિજ્ઞા નામના અધ્યયનનું વિવરણ કર્યું હતું, તે અતિશય કઠિન છે. જેમ માળજીવા હેલાઇથી સમજી શકે તે રીતે હું તેમાંથી ( તે ગાઁધહસ્તિષ્કૃત વિવરણમાંથી ) જલ્દી સાર લઉં છું. અહીં જણાવેલા ‘અતિષકુળન આ શબ્દથી સમજાય છે કે—ગ ધહસ્તિ મહારાજે વિવરણમાં એકાંત
નાને
શ્રી સમ્મતિ પ્રકરણ વગેરેમાંના દરેક ગ્રંથ શ્રી દિવાકરજી મહારાજાએ કયા સ્થાને કઇં સાલમાં અનાવ્યા ? વગેરે પ્રશ્નોનું સમાધાન મળવું મુશ્કેલ છે; કારણ કે કેટલાક ગ્રંથામાં તે તેમણે પેાતાનું સિદ્ધસેન નામ પણ સ્પષ્ટ રીતે જણાવ્યુ નથી. ફક્ત કલ્યાણુમંદિરમાં પેાતાનું સંયમી અવસ્થાનું પ્રાથમિક નામ
For Private And Personal Use Only
LELELELELELEL
חבל בתבב
| SR No. | 531520 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 24 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |