Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મમી માંસા
---
લેખકઃ આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ.
જૈન શાસનમાં કર્મવાદ બહુ વિસ્તારથી એક બંધ એ નબળે હોય છે કે જે વર્ણવે છે; કારણ કે સંસારમાં જેટલી વિચિ- પશ્ચાત્તાપ કરવામાં આવે તો તરત છૂટી જાય
તા જણાય છે તે સઘળી કર્મની કરેલી છે. છે. બીજો બંધ એવા પ્રકાર હોય છે કે કર્મ જેવી કઈ વસ્તુ ન હોત તો સંસારની પ્રાયશ્ચિતથી છૂટી જાય છે અને ત્રીજો બંધ અસ્તિતાને સર્વથા અભાવ જ હતા. આ કર્મ એવા પ્રકારનો હોય છે કે ભગવ્યા વગર પુદગલ પરમાણુઓના અનંતાનંત સ્કંધોને છૂટતો નથી. સકર્મક જીવની પ્રેરણાથી અથવા સહાયતાથી પુદગલ સ્કંધ આત્મપ્રદેશે સાથે મળી નિરંતર કમપણે બનાવ્યા જ કરે છે. જીવ સક- કમપણે પરિણત થયા પછી, ઉદયમાં આવ્યા મક કયારથી થયો છે, તેને સર્વજ્ઞો જાણે છે વગર છુટા પડી કમસંજ્ઞાને છોડી શકતા પણ કહી શકતા નથી, કારણ કે જીવ-કર્મ નથી. ઉપર બતાવેલા ત્રણ પ્રકારમાંથી ગમે સંગની આદિ નથી પણ સંયોગોને અંત તેવા પ્રકારના કર્મ કેમ ન હોય ? અને તેને હોવાથી જીવથી કમ સર્વથા કયારે છૂટા થશે કર્મ સંજ્ઞાથી મુકત કરવાને ગમે તેટલા પ્રયત્ન તે કહી શકે છે.
કેમ ન કરવામાં આવે પણ ઉદયમાં આવ્યા જીવ પગલા ધોને કર્મ પણે પરિણભાવ વગર તો આત્માથી અલગ થઈ શકતા નથી. છે. ત્યારે તે કર્મ પરિણત પુદગલ સ્કંધોમાં હા, એટલું તો બની શકે છે કે કેટલાંક કર્મ જીવને અનેક પ્રકારની અનુકૂળતા-પ્રતિકૂળતા,
પતિધાતા નબળાં હોય છે તે પશ્ચાત્તાપથી કે પ્રાયશ્ચિત્ત સુખ–દુઃખ આદિ ફળ પ્રાપ્ત કરાવવાર સ્વ. કરવાથી ભોગવવા પડતાં નથી. ભાવ, કેટલા કાળ સુધી જીવની સાથે કર્મના આ સ્થળે અવશ્ય શંકા થશે કે ઉદયમાં સંબંધથી જોડાઈ રહેવું તે સ્થિતિ, તીવ્ર કે આવ અને ભોગવવા ન પડે એ કેમ બને? મંદ ફળ આપવારૂપ રસ અને કર્મરૂપે પરિ. પણ આમાં શંકા કરવા જેવું કાંઈ જ નથી,
મેલા પુદગલોની સંખ્યા, વજન. આ પ્રમાણે કારણ કે ઉદય બે પ્રકારનો છે. એક વિપાક કમપણે પરિણમતી વખતે અને આત્માની સાથે ઉદય અને બીજો પ્રદેશ ઉદય. આ બન્ને પ્રકાએકમેક થવારૂપ બંધ પડતી વખતે પુદગલ રના ઉદયમાંથી વિપાક ઉદય તે ભોગવવું–અકંધે ચાર અવસ્થાઓ ધારણ કરવાવાળા થાય નુભવ થવો, સુખદુઃખ આદિનું વેદવું. જેને છે. તેમજ આત્માની સાથે બંધાતી-જોડાણ આત્મ સારી રીતે જાણી શકે અને પ્રદેશ થતી વખતે અધ્યવસાયની તારતમ્યતાના અંગે ઉદય તે જેને આત્માને લેશ માત્ર પણ અનુત્રણ પ્રકારે બંધાય છે?
ભવ ન થવે, તે પછી શુભ હોય કે અશુભ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531469 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |