________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૨૬ ]
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
નિરંજન જ્ઞાન-કર પ્રસારતા,
પ્રમોદથી શ્રી જિનચંદ્ર ધારતા; તે સર્વ પૃથ્વીપતિ ચિત્તની મહીં,
તેમાવકાશ ક્ષણ દસ નહિં મહા નદીને અજડાશયી છતાં,
અનષ્ટસિદ્ધિ પરમેશ્વરે છતાં; રાજા છતાં અદ્દભુત ઉદયી બલી,
નિકાર વિભાવરીને રહ્યા કરી. તરંગી અબ્ધિનું કલ વન્સ તે. પ
સ્તને ઊંચા પશ્ચિમ પૂર્વ પર્વત; ભૂ ભગવે એવી વધુ શું ભૂવર,
વશે કર નાંખ કેમલ.
૩૪ (ચાલુ)
૩૨. નિરંજન જ્ઞાનરૂપ કિરણે ફેલાવતા શ્રી જિનૈદ્રરૂપ ચંદ્રને પ્રમોદથી ધારણ કરતા તે રાજાના ચિત્તમાં તમને અવકાશ ક્ષણ પણ દીસતે નહિં–તે રાજા પરમ જિનભક્ત હતો.
તમસ શ્લેષઃ (૧) અંધકાર, (૨) અજ્ઞાન અંધકાર રૂપક અલંકાર ૩૩, અત્રે વિરોધાભાસ અલંકારથી વર્ણવે છે–
(૧) તે રાજા મહાનદીન (મહાનદી+ઇન=મહાનદીને સ્વામી, સમુદ્ર) છે, છતાં જડાશય (જલાશય, સમુદ્રાદિ નથી. વિરોધને પરિહાર–તે મહા ન દીન (મહાન અને અદીન) છે, છતાં જડાશય-જડ– મંદ આશયવાળો નથી.
(૨ તે અનષ્ટસિદ્ધિ (અષ્ટ સિદ્ધિ રહિત) છે, છતાં પરમેશ્વર છે. અષ્ટ સિદ્ધિ રહિત છતાં પરમેશ્વર કેમ હોય? તે વિરોધનો પરિહાર–તે અનષ્ટ સિદ્ધિ એટલે જેની સિદ્ધિ નષ્ટ નથી એવો છે, છતાં પરમેશ્વર–પરમ ઐશ્વર્યવાન છે.
(૩) તે અભુત ઉદયવાળો રાજા (ચંદ્રમા) છતાં તે વિભાવરીઓને રાત્રિઓનો) તિરસ્કાર કરે છે ! ચંદ્ર નિશાપતિ કહેવાય છે તે તેને તિરસ્કાર કેમ કરે ? એ વિરોધને નિરાસ–અદ્ભુત ઉદયવાળે તે રાજા (ભૂપતિ) વિભાવરી (વિભૌ+અરીણું=શત્રુઓના વિભુ–સ્વામી પ્રત્યે) તિરસ્કાર કરી રહ્યો છે.
૩૪. તરંગવંતા સમુદ્રરૂપ રેશમી સાડી જેણે પહેરી છે અને પૂર્વ-પશ્ચિમ પર્વતરૂપ જેના સ્તન છે, એવી પૃથ્વીને તે ભૂપતિએ વર-ઊરુદેશે કેમલ કર નાંખીને, વધૂની જેમ, ભોગવી. રૂપક અને શ્લેષને સંકર. વરુદેશેશ્લેષ-(૧) વર-ઉત્તમ ઊરુદેશે-સાથળના પ્રદેશમાં;
(૨) વર-ઉત્તમ ઊ–વિશાળ દેશે–રાષ્ટ્ર વિભાગમાં કર-લેષઃ (૧) હાથ, (૨) રાજભાગ, (૨) કમળ-મેષઃ (૧) મદુ, ( ૨ ) હલકે હળવે,
For Private And Personal Use Only
