Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંયમ
[ ૨૬૧ ]. વારમાં બંધાઈ જાય છે અને અનેક ચિન્તાઓ ભરાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે જ્યાં સુધી તથા ઉપાધિઓ તેને ઘેરી લે છે. કયાં બ્રહ્મ- ઇન્દ્રિયો કાબૂમાં ન આવી જાય ત્યાંસુધી ચર્ય અને ક્યાં સંસારના વિષયભેગ! અરત. મનુષ્ય સંપૂર્ણ સાવધાન રહેવું જોઈએ.
જે આપણે આપણું, સમાજનું તેમજ ઈન્દ્રિય ખૂબ પ્રબળ છે. મહર્ષિ વિશ્વામિદેશનું સાચું કલ્યાણ ઈચ્છતા હોઈએ તો ત્રની લાખે વર્ષની તપશ્ચર્યાને મેનકાએ આપણે બધાએ સંયમપૂર્વક જીવન વ્યતીત ક્ષણવારમાં નષ્ટ કરી દીધી. એટલા માટે કરતાં કરતાં આત્મચિંતન કરવું જોઈએ. જેની જ્યાં સુધી ઈન્દ્રિયો પર પૂરેપૂરે અધિકાર ન ઇઢિયે ચોતરફ ભટકતી હોય છે તે આત્મ- આવી જાય ત્યાં સુધી કોઈ પણ પ્રલોભનને ન્નતિ કે શું પણ સંસારનું કઈ પણ કાર્ય સામને ન કરવો જોઈએ. સંસારમાં રૂપસફળતાપૂર્વક કરી શકતું નથી. તેથી યૌવનનું આકર્ષણ ખૂબ પ્રબળ છે. એને આપણે આત્માનુભવ જેણે પ્રાપ્ત કર્યો સામને થતાં કોઈ વિરલ પુરુષ બચે છે. હોય એવા સંત મહાત્માઓના શરણમાં એટલા માટે એનાથી ખૂબ સાવધાની રાખીને જઈને તેમની પાસેથી સાચું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું બચવું જોઈએ. સ્ત્રીઓની સાથે વધારે જોઈએ અને પછી આપણું જીવનને દઢ સંય- બેસવું ઊઠવું ન જોઈએ અને કેાઈ પ્રજન મના કિલાથી સુરક્ષિત કરવું જોઈએ. સંસા- વગર તેઓની સાથે વાતચીત ન કરવી જોઈએ. રના સઘળા વિષય પ્રત્યે વૈરાગ્યભાવને દુરદશી બનવું જોઈએ. આવેશમાં આવીને વધારવી જોઈએ. એનો અભ્યાસ જેમ જેમ કોઈ પણ કાર્ય ન કરવું જોઈએ. પ્રત્યેક વધતો જાય છે તેમ તેમ આમતૃપ્તિમાં ક્ષણ આત્મસાધનમાં જ ગાળવી જોઈએ. આનંદ પ્રાપ્ત થતું જાય છે.
મનુષ્ય દેહ થોડા સમયને માટે જ આપણને સૌથી પહેલાં વાણી ઉપર સંયમ કેળવ- મેન્યા છે. ઈશ્વરનું ભજન મનુષ્ય-જીવનનું વાની ટેવ પાડવી જોઈએ. મોનવ્રતનો વધારેમાં એક માત્ર ધ્યેય છે, તેનાથી નિઃશ્રેયસ તથા વધારે અભ્યાસ રાખવું જોઈએ. જ્યાં સુધી અભ્યદયની પ્રાપ્તિ થાય છે. એટલા માટે ખાસ જરૂર ન હોય ત્યાં સુધી લવ' પિતાનું ચિત્ત હમેશાં ભગવાનના ભજનન જોઈએ. સૌનું સાંભળે, પરંતુ જે કઈ ધ્યાનમાં જ લગાડી રાખવું જોઈએ. જિદગીનું બોલે તે ખૂબ વિચારપૂર્વક–સમજપૂર્વક
૫. કશું પણ ઠેકાણું નથી. ઘણે છેડે સમય બોલે. મનને વશ રાખવું જોઈએ. મનનું
હાથમાં છે, તો તે સાવધાનીપૂર્વક પળેપળનું મીન એ જ સાચું મૌન છે. ત્યારપછી
દયાન રાખીને પરમેશ્વરની પ્રાપ્તિમાં વ્યતીત ભજન પર સંયમ રાખવો જોઈએ. સવારમાં
કરે જોઈએ. સંસારના સઘળા વિનાશી ઊઠતાંવેંત પ્રતિજ્ઞા કરી લેવી જોઈએ કે લાગવાના યોગ અને નિત્ય નિરજન અને આ જ અમુક પ્રમાણમાં હું ભજન કરીશ
નાશી પરમા-માનું ભજન કરવું એ જ અને અમુક વસ્તુઓ જ ખાઈશ. ઉપવાસન સાચા સંયમ છે. એટલા માટે પ્રત્યેક મનુષ્ય પણ જીવનમાં ઘણું મહત્વ છે. એનાથી શરીર તેનું પાલન કરવું જોઈએ. હલકું બને છે અને મનમાં પવિત્રતાનો ભાવ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531438 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1939 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |