Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધમ શર્માલ્યુદય મહાકાવ્યઃ અનુવાદ
[ ૨૫૧ ] હાર હય ઊર્વ રથેથી અત્ર, પ્રાકાર આરોહણમાં ન શક્ત,” એવું ગણી જેહ વિલંઘવાને, ભાનું ભજે પશ્ચિમ-પૂર્વ જાણે ! નીલા મણિના ઝરુખાની જાળી, અલંબતા ચંદ્ર-કરે નિહાળી; વચિત જ્યાં મુગ્ધ વધૂ બને છે, હારવચૂલેય ન વિશ્વસે છે ! ઊર્વારૂઢા જોઈ વધૂ મુદ્દ, જાણે તે બ્રહ્મ સમીપ ઈંદુ;
જ્યાં ઉચ્ચ પ્રાસાદ ચૂલિકાથી, જઈ રહ્યો નમ્ર થઈ જ તેથી. હિમાદ્રિ જેવા સુવિશાલ શાલ-, નિતંબમાં ધારતું મેઘમાલ; જે રાજધાની ર્જીતવા સુરોની, રાજે ધરી પક્ષ ઊડી રહ્યુંની !
માલિની અગુરું ઈમ પ્રસિદ્ધિ દ્રવ્ય સુગંધમાં જ, સતત અવિભવ એ દશ્ય છે મેષમાં જ; ફલ સમય વિરુદ્ધ જ્યાં વિના વૃક્ષ કયાંય, કદી પણ ન જ કઈ કઈને દઈ થાય. ૮૫
વસંતતિલકા અંતઃસ્થ ખ્યાતિયુત રાજથી રાજનારો, જ્યાં પ્રાંતભૂમિ વિંટતે દઢ કેટ સારે; શતણા પ્રલયને જ પ્રકાશનારે, સંપૂર્ણ ઈંદુ પરિવેષ શું ભાસનાર. ૮૬
॥ इति रत्नपुरवर्णना नाम प्रथमः सर्गः ॥
––ડે. ભગવાનદાસ મનસુખલાલ મહેતા, એમ. બી. બી. એસ. ૮૧. “મારા અશ્વ ઊર્ધ્વગામી રથથી અહીંને કિલ્લો ચઢવા સમર્થ નથી.” એમ જાણીને સૂર્ય જેને ઉલંધવાને જાણે પૂર્વ-પશ્ચિમ દિશાનો આશ્રય કરે છે !–ઉઝેક્ષા
૮૨. નીલ રનમય ઝરુખાઓની જાળીને આલંબતા ચંદ્રકિરણોથી છેતરાઈને જ્યાં મુગ્ધ વધુઓ હારની સ્કૂલમાં પણ વિશ્વાસ કરતી નથી !–ભ્રાંતિમાન્ અલંકાર.
૮૩. ઊંચે ચઢેલી વધૂઓના મુખચંદ્ર જોઈને, જાણે બ્રહ્મા પાસે જતો ચંદ્ર (મારા કરતાં ચઢિયાતા મુખચંદ્ર કેમ બનાવ્યા તેની જાણે ફરિયાદ કરવા) જ્યાં પ્રાસાદોના અગ્રભાગથી નમ્ર (નીચો) થઈને જઈ રહ્યો છે ! નમ્રપણું તેને લધુત્વભાવ પ્રદર્શિત કરે છે.ઉક્ષા
૮૪. હિમાલય જેવા ઊંચા વિશાળ કિલ્લાના મધ્યભાગે મેધમાલા ધારણ કરતું જે પુર, જાણે પાંખ ધારણ કરી દેવાની રાજધાની જીતવા ઊડતું હેયની ! એવું શોભે છે.તાત્પર્ય નગરની શોભા ઊડીને આંખે વળગે એવી છે.ઉપેક્ષા
૮૫. “ગુરુ” એવી પ્રસિદ્ધિ તો સુગંધી દ્રવ્યમાં જ છે, અન્યત્ર તે કોઈ અગુરુ-ગુરુજન રહિત નથી અથવા અગૌરવવંત નથી; અવિભવ (અવિ=મેષ-મેષમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ) તે સદા ય મેષમાં જ જોવામાં આવે છે; બાકી તે ક્યાંય અવિભવ-વૈભવ રહિત કઈ જોવામાં આવતું નથી; અને ફલસમય વિરુદ્ધ (વિ=પક્ષી, તેથી સંધાયેલા) પક્ષીથી સંધાયેલા વૃક્ષ સિવાય, કોઈ પણ કોઈને કદી પણ કયાંય ફલસમયથી વિરુદ્ધ-પ્રતિકૂળ દેખાતું નથી–અર્થાત સર્વ વસ્તુ યથાવત્ ફલિબૂત થાય છે. એવું તે નગર છે.—પરિસંખ્યા અલંકાર,
૮૬. અંદર રહેલા પ્રસિદ્ધ રાજાથી (નૃપ અથવા ચંદ્ર) શોભતે, પ્રાંતભૂમિને વિંટી રહેલો અને શત્રુઓના વિનાશને સૂચવત એવો કિલ્લે જ્યાં ચંદ્રના પરિવેષ જેવો ભાસે છે. –ઉપમાલંકાર
T
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531438 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1939 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |