Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી શ્રુત જ્ઞાન– લેખક: શાસનપ્રભાવક શ્રીમદ્ વિજય મેહનસુરીશ્વરજી પ્રશિષ્ય
પં. શ્રી ધર્મવિજયજી ગણિ
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦૨ થી શરૂ ] અપૂર્વકરણ–
અપૂર્વકરણમાં દાખલ થતાની સાથે જસ્થિતિ આ આત્મા સંસારચકમાં અનન્તાકાલથી ઘાત, રાઘાત, ગુણશ્રેણિ અને અભિનવસ્થિપરિભ્રમણ કરતો આવ્યો છે. પ્રતિસમયે વર્તતા તિબંધ આ ચાર કાર્યોને એક સાથે પ્રારંભ થાય તે તે પ્રકારના વિવિધ અધ્યવસાય દ્વારા નવીન છે. સ્થિતિઘાત, રસઘાત વિગેરે કેવી રીતે થાય કર્મબંધ કરવા સાથે પૂર્વબબ્ધ કર્મમાં પણ સ્થિતિ
તિ છે તેનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે, રસની હાનિવૃદ્ધિ કરવી, એક સાથે વધુ કર્મ :
સ્થિતિઘાત-સીધી લાઈન રૂપ સત્તામાં
રહેલી અંતઃકડાકડિ દલિકને ભોગવવા ઈત્યાદિ અનેક પ્રકારના ફેર
સાગરોપમપ્રમાણ
સ્થિતિ સંબંધી ઉપરના અથાત્ સર્વફારે પણ આ આત્માને થયા કરે છે. સંસાર
પશ્ચાત્ ઉદયમાં આવવા યોગ્ય છેલ્લા ભાગમાંથી ચકમાં પરિભ્રમણ કરતા આ આત્માએ અનન
ઉત્કૃષ્ટપણે સેંકડે સાગરેપમપ્રમાણ અને ભે ક્યા અને તે બે પૈકી ઘણા ય ભેમાં
જઘન્યથી પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગઅમુક અંશે પૂર્વબળે કર્મની સ્થિતિમાં તથા પ્રમાણ સ્થિતિખંડને ઉકેરે છે. એટલે તેટલા રસમાં હાનિ કરી હશે, અને એમ કરવાથી ભાગમાં રહેલા પૂર્વોક્ત સ્થિતિવાળા કમંદલિકને અમુક હદની રાગદ્વેષની મદતા પણ કરી હશે, ત્યાંથી ઉઠાવે છે, અને તે દલિકને જે સ્થિતિપરંતુ અપૂર્વકરણનામના આ અન્તર્મહત્ત પ્રમાણ સ્થાનોમાં રહેલા દલિકો વર્તમાનમાં અનુભવાતા કાલમાં આત્મા જે વિશિષ્ટ અધ્યવસાયકારા નથી તે નીચેના સ્થિતિસ્થાનમાં ગે છે. આવી કમની સ્થિતિમાં તથા રસમાં હાનિ કરે છે અને ક્રિયા પ્રત્યેક સમયે અન્તર્મુહૂત સુધી ચાલે છે. એ પ્રમાણે કરતે કમશઃ રાગદ્વેષના તીવ્ર દુભેઘ આ પ્રમાણે અન્તિમ સ્થિતિખંડના દલિકને મહ પટલ(જેને ગ્રન્થિસ્થાન કહેવું છે તે)ને ઉકેરવાનો વિધિ અન્તર્મુહૂર્તમાં પૂર્ણ થાય એટલે તેડી નાંખે છે તે પ્રસંગ આ આત્મા માટે તુરત જ અન્તિમ સ્થિતિખંડથી અવ્યવહિતપણે અપૂર્વ જ છે, સર્વથી પ્રથમ છે. આ માટે જ આ રહેલા બીજા સ્થિતિખંડમાંના દલિકને ઉકિઅન્તર્મહત કાળમાં વતતા અધ્યવસાયના સમુ- રણ વિધિ પ્રથમ જણાવી ગયા તે પ્રમાણે જ શરૂ દાયને અપૂર્વકરણ એવું સાન્વર્થ નામ જ્ઞાની થાય છે, તે બીજા સ્થિતિખંડના દલિકને ઉકેમહર્ષિઓએ આપ્યું છે. “#vi =' રતાં પણ અન્તર્મુહર્ત લાગે છે, ત્યારબાદ ત્રીજો એ આપ્ત વાકય મુજબ “કરણને અર્થ પરિણામ- સ્થિતિખંડ, ત્યારબાદ ચતુર્થ સ્થિતિખંડ એમ અધ્યવસાય લેવાનો છે. અપૂર્વ અથાત્ ભવચકમાં અન્તર્મહત્તમ પ્રમાણુ અપૂર્વકરણ કાળમાં હજારો પરિભ્રમણ કરતાં કઈપણ વખતે અદ્યાવધિ પ્રાપ્ત સ્થિતિખંડના દલિકને ઉઠાવી નીચેની સ્થિતિમાં નહિં થયેલા અધ્યવસાય જે અન્તર્મુહર્ત પ્રમાણ દાખલ કરે છે. આ પ્રમાણે થવાથી અપૂર્વઅવસ્થા વિશેષમાં વર્તતા હોય તેનું નામ “અપૂ. કરણના પ્રથમ સમયે જેટલી સ્થિતિ હતી તેમાંથી વકરણ કહેવાય છે.
* અંતમુફતના અસંખ્ય ભેદ હોવાથી સ્થિતિઘાતના અપૂર્વકરણમાં થતા વિશિષ્ટ કાર્યો અને તેનું અંતમુહુર્ત કરતાં અપૂર્વકરણનું અત્તમુહૂર્ત ઘણું મોટું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપ
સમજવું,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531435 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1939 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |