________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાકવિ શ્રી હરિચંદ્રવિરચિત છે શર્મા બ્લ્યુ દ ય મ હા કે વ્ય
-સમશ્લોકી અનુવાદ (સટીક) ( અનુસંધાન પૃષ્ઠ ર૦ થી શરૂ ). | સર્ગ લે. ભારત ક્ષેત્ર : આર્ય ખંડ
ઉપજાતિ વૃત્ત. ત્યાં દક્ષિણે ભારત નામ ક્ષેત્ર –
સિંએ જિનંદ્રાગમ નીર યત્ર; પુયેપી ધાન્ય જ પાકનારું,
સ્વર્ગાદિ સંપત ફલ આપનારું. ૪૧ જે સિંધુ-ગંગા વચમાંહિ ઊંચા,
વિજ્યાઈ અદિથી વિભક્ત થાતાં શ્રીના ગુરૂ ભારથકી છ-ખંડ,
થયું શું શભા ધરતું અખંડ !
ઉત્તર કેશલ દેશનું વર્ણન ત્યાં આર્ય છે ખંડ––શું સ્વર્ગમાંથી,
ખર્યો નિરાલંબાણથી ખંડ ! ને દેશ તે ઉત્તર કોશલ ત્યાં,
તેનું કરે મંડન સ્વભાથી. ૪૩
સુમનનંદની ટીકા. ૪૧. તે જંબુદ્દીપની દક્ષિણે ભારત નામનું ક્ષેત્ર છે, જે ક્ષેત્રમાં જિનેશ્વરના આગમપ જલનું સિંચન થતાં પુરૂ૫ ધાન્ય પાકે છે, અને તે પુણ્ય-ધાન્યનું ફલ સ્વર્ગ–અપવર્ગની સંપત્તિ છે. અત્રે ક્ષેત્રનું રૂપક પૂરેપૂરું ઘડાવ્યું છે.
૪૨. જે ભારતત્ર સિંધુ-ગંગાના અંતરાલમાં આવેલા વિદ્યાર્ધ પર્વતથી વિભક્ત થાય છે, એટલે તેના છ ખંડ પડે છે. તે અંગે કવિ ઉપેક્ષા કરે છે કે અખંડ શોભાવાળું તે ભારતત્ર લક્ષ્મીને ભારી ભારથી જાણે છ ખંડવાળું થયું હોયની !
૪૩. તે ભારતક્ષેત્રમાં આર્યખંડ છે, તે જાણે નિરાલંબપણાને લઇ વર્ગમાંથી ખરી પડેલ ખંડ હાયની ! (ઉપેક્ષા) અને તે આર્યાવર્તાના તિલકરૂપ ઉત્તર કોશલ નામને દેશ પોતાની કાંતિવડે તેને શોભા આપે છે.
ખંડ-લેષઃ (૧) પૃથ્વીપ્રદેશ (continent); ૨) રુકડો.
For Private And Personal Use Only
