________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૦
સુ ખ ની
શે ધ માં
વિયોગને ઈચ્છતા નથી; પરંતુ જે વસ્તુને સંગ સ્વજનાદિકની પ્રતિકૂળતા કેમ ન હોય, બધી બાબે હોય છે તેનો વિયોગ પણ અવશ્ય હોય છે. જેથી તેની પ્રતિકૂળતા કેમ ન હોય, બધી બાબતની પ્રતિ કરીને મળેલી વસ્તુની વિગ થવાથી તેમને ઘણું જ કુળતાને કેવળ ધનની અનુકૂળતાથી જ અનુકૂળ દુઃખ થાય છે. પછી તે વસ્તુને મેળવવાની ચિંતા બનાવી શકે છે. અથવા તે માની લે છે; છતા રહેવાથી નિરંતર તેઓ સુખને બદલે દુઃખ જ ભગવ્યા પરિણામે સુખથી વંચિત જ રહે છે.
સંસારમાં જ્યાં સુધી જીવ કર્મોના આવરણોથી) જડ વસ્તુઓના સંગથી ઉત્પન્ન થનાર સુખને મૂકાતો નથી ત્યાં સુધી જડ વસ્તુઓના સંગેમ જ સુખ માનનાર માનવીઓના જીવનને મેટો ભાગ રહેવાને, અને એક પછી એક અનુકૂળ તથા પ્રતિ દુઃખમાં જ વ્યતીત થાય છે, કારણ કે પ્રથમ તે કૂળ સંજોગોમાં સુખ અને દુઃખ માનવાને જ જડાત્મક સુખ સાચું સુખ નથી પણ દુઃખમાં સુખની અનાદિકાળને અભ્યાસ હોવાથી અનુકૂળ જડને બ્રાતિ હોવાથી જાતિજન્ય સુખ છે, બીજું વિગ તે નહિં જ ઈચ્છવાને અને તેથી કરી જડને સંગ વિયોગ થવાથી સુખને પણ સંગ જડના અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ સર્વ પ્રકારના સયા વિયોગ થવાને જ. સંયોગો પણ અનેક પ્રકારના આનંદ તથા સુખના બાધક છે એમ તે નથી ? થતા હોવાથી અનુકૂળ સંગો તો કવચિત જ થાય માનવાને, જેથી કરી જડ વસ્તુઓથી વિરકત | છે. નહિં તો માનવજીવનમાં પ્રતિકૂળ સંગો
નથી જ થવાને, અને વિરક્ત થયા સિવાય સા ઘણું થાય છે. કોઈની પાસે ધન હોય છે, તે શરીર નિત્યસુખને સ્વાદ પણ નથી જ ચાખવાને સારુ સારૂં નથી હોતું. શરીર સારું હોય તે ધન સુખના અભાવથી બનાવટી સુખ માટે અ! નથી હોતું. ધન, સ્ત્રી અને શરીર સારું હાય પ્રકારના અપરાધ કરીને સંસારમાં ભટકવાને. તો પુત્રનો સંયોગ નથી હોતો. આ પ્રમાણે સંસારમાં ઉપર કહ્યા પ્રમાણે વિચાર કરવાથી સ્પષ્ટ જણું માનવીએ અનુકૂળ સંગવાળા થડા અને પ્રતિકૂળ
આવે છે કે સુખ તથા આનંદ માટે સર્વ સંગવાળા ઘણા હોય છે. એક જ વખતે અનુકૂળ ન
જડની આવશ્યક્તા નથી જ. જડ સુખનું ઉ૫ સંયોગો એક બે હોય છે તે પ્રતિકૂળ સંગે
નથી પણ સાચા સુખનું બાધક છે એવી દૃઢ છે પાંચ પચીસ હેય છે. એટલે એક બે બાબતની
પૂર્વક જડ વસ્તુઓથી વિરકત બનીને તેને અનુકૂળતા પચીસ પ્રકારની પ્રતિકૂળતાને લઈને કરનારાઓ જ સુખ તથા આનંદ મેળવી શકે દબાઈ જવાથી સુખને બદલે દુ:ખ જ અનુભવાય છે. કારણ કે સુખ તથા આનંદ સર્વથા જડના વિ
જડાશ્રિત માનવીએ બધી વાતની પ્રતિકૂળતાને મને કહેવામાં આવે છે. સર્વથા સર્વ પ્રકારના છે સહન કરી શકે છે, પણ ધનની પ્રતિકૂળતાને સહન મુક્ત થવું તે જ સુખ છે. જેમ સર્વ કાર્યથી ! કરી શકતા નથી. ફક્ત ધનની અનુકૂળતા મળે થવું તે વિશ્રાન્તિ, સર્વ ચિંતાઓથી મુક્ત થવું એટલે પોતાને પરમ સુખી માને છે. ભલે શરીર રોગ, શાંતિ, સર્વ ઈચ્છાઓથી મુક્ત થવું તે સુખ મરત કેમ ન હોય, અથવા તે સ્ત્રી, પુત્ર, મિત્ર કે સર્વ પ્રકારના જડથી મુક્ત થવું તેનું નામ અને
For Private And Personal Use Only