________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાકવિશ્રી ઘનપાલપ્રણીત – ઋષભ પં ચા શિ કા.
સમશ્લોકી અનુવાદ (સવિવેચન) s s [ ગતાંક પૃ8 ૯ થી શરૂ ] ગુલાલ
જે તુજ સેવ વિમુખને, તે સમૃદ્ધિએ મને મ હે તે !
અધિકાર સંપદા જ્યમ, વિડંબન લવંતી અંતે. ૩૬ હે ભગવન ! હારી સેવાથી પરા મુખને જે સમૃદ્ધિઓ હોય તે સમૃદ્ધિઓ મને મહ !-કે જે સમૃદ્ધિનું છેવટનું ફલ અધિકાર સંપત્તિની જેમ વિબના છે.
હારી સેવાથી વિમુખને જે સમૃદ્ધિ હોય એવી સમૃદ્ધિ હારે નથી જોઈતી; કારણ કે અંતે તો એવી સમૃદ્ધિનું ફલ અધિકાર સંપત્તિને જેમ વિડંબના જ છે. એટલા માટે હારે એવી સમૃદ્ધિનું પ્રયોજન નથી. જે તે સમૃદ્ધિમાં હારી અસેવા રહેતી હોય તો હારી અસમૃદ્ધ દશા–દરિદ્રતા જ ભલે રહી ! કારણ કે જયાં હારી સેવા હોય એવી દરિદ્રતાને હું મહામૂલી સમૃદ્ધિ માનું છું, અને જ્યાં હારી સેવા ન હોય એવી સમૃદ્ધિને દરિદ્રતા લેખું છું. તાત્પર્ય કે અનેક પ્રકારની દ્ધિ-સિદ્ધિ કરતાં હારી સેવા એ મહત્તર મૂલ્યવંતી છે.
અપૂર્વ ભુવનદીપક. દીપ તિમિરને ભેદી, કરે પ્રકાશન પદાર્થનું જનને;
પણ વિપરીત બન્યું આ, દેવ! તું જગ એક દીપકને. ૩૭ હે દેવ ! દીપક તે અંધકારનું ભેદન કરીને જન પ્રત્યે પદાર્થોનું પ્રકાશન કરે છે; પણ જગમાં એક દીપક એવા હારા સંબંધમાં આ વિપરીત બન્યું; અર્થાત તું (બાહ્ય) અંધકારનું ભેદન નથી કરતે છતાં પદાર્થોનું પ્રકાશન કરે છે.
સામાન્ય રીતે દીપક અંધકારનો નાશ કરીને પદાર્થ પ્રકાશે છે, પરંતુ ભગવાન તો કઈ ઓર પ્રકારનો વિલક્ષણ દીવો છે, ત્રિભુવનપ્રકાશક એવો એક-અદ્વિતીય દીવો છે કે તે (બાહ્ય) અંધકારને નાશ નથી કરતો, છતાં સમસ્ત પદાર્થનું યથાવત પ્રકાશન કરે છે. ભગવાન કેવળજ્ઞાન-દર્શનસ્વરૂપ હાઈ સમસ્ત વિશ્વને હસ્તામલકત જાણે છે અને દેખે છે, તેમના નિર્મળ જ્ઞાન-આદર્શમાં સમસ્ત પદાર્થ સમૂહ પ્રતિબિંબિત થાય છે; એટલે સકલ પદાર્થનું યથાર્થ પ્રકાશન કરવામાં તે પરમ સમર્થ છે. “લેકલિક પ્રકાશક નાગી ” – સરખાવો " निधूमवर्तिरपवर्जिततैलपूरः कृत्स्नं जगत्त्रयमिदं प्रकटीकरोषि । જો ન લાતુ અતાં ચંતિતાવનાનg, રોડuસરઘસ નાથ ! ગાવા
-શ્રી મામતોત્ર –ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા
For Private And Personal Use Only
