________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
મુસ્લીમાનાં ધર્મશાસ્ત્રોમાં લગભગ એક સરખા નિર્દેશ છે. પરમાત્માએ પ્રકાશના ઉદ્ભવ પ્રથમ થાય એવી ઈચ્છાથી પ્રકાશના આવિર્ભાવ નિમિત્તે પ્રથમ આજ્ઞા કરી એમ ખ્રીસ્તી ધર્મશાસ્ત્ર જણાવે છે. પરમાત્માએ પ્રકાશના આદેશ આપ્યું તે અગાઉ તેમને પ્રકાશનાં સ્વરૂપને ખ્યાલ અવશ્ય આવ્યે હાવા જોઇએ એમ કહી શકાય. પ્રકાશની પ્રતિકૃતિના ચિત્તમાં આવિર્ભાવ થયા વિના પ્રકાશની આજ્ઞા કેમ સ`ભવી શકે ? પ્રકાશના ઉદ્ભવ થયા પછી પ્રભુને પ્રકાશ સુંદર લાગ્યું. પ્રકાશ સુંદર હાવાની પ્રભુએ ઘાષણા પશુ કરી. પ્રકાશના સર્જન અગાઉ પ્રકાશની માનસિક પ્રતિકૃતિ સાથે પ્રભુએ તુલના કરીને જ પરમાત્માએ પ્રકાશના સબંધમાં સારા અભિપ્રાય વ્યક્ત કર્યાં હશે એમ ફલિત થાય છે. પ્રકાશનાં દ્રવ્યની નિષ્પત્તિ પણ પ્રભુમાંથી જ થઇ હશે એમ માની શકાય. પ્રકાશની ઉત્પત્તિના સંધમાં આથી નીચેના ત્રણ મુદ્દાઓ વિચારવાના રહે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એ
ચિત્ત કે સંકલ્પને આ પ્રમાણે શૂન્યમાંથી સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ શકય છે ઉત્પત્તિ આ રીતે સ્વપ્નની ઉત્પત્તિને ઉત્પત્તિ શૂન્યમાંથી શકય હાય તે તે સ‘પન્ન હોવુ જોઇએ એ નિર્વિવાદ છે.
(૧) પરમાત્મામાં પ્રકાશનાં માનસિક સ્વરૂપના આવિર્ભાવ. (૨) પ્રકાશની માનસિક પ્રતિકૃતિને આવિષ્કાર થયા ખાટ્ટુ પ્રકાશનાં સર્જન માટે પરમાત્માની ઇચ્છા.
(૩) પ્રકાશનાં સર્જન માટે આવશ્યક દ્રવ્યનું પરમાત્માથી સ્વયમેવ પિરપૂરણુ. ઉપરના ત્રણ મુદ્દાના સંબધમાં યથાયેાગ્ય વિચાર કરતાં, સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિના પ્રારંભ પરમાત્માના સકલ્પથી થયા એમ નિષ્પન્ન થાય છે. વેદાન્તમાં પરમાત્માના આ સકલ્પને 3 માયા કહે છે. સુપ્રીમતવાદીએ તેને ‘ કુવત-ઇ-ખયાલ ' એ નામથી ઓળખે છે. ઇસાઇએ પરમાત્માના ષ્ટિસર્જનના સૌંકલ્પને મહાત્ કલ્પનાશક્તિ ' માને છે. આમ પરમાત્માના સકલ્પને ગમે તે અર્થ લઇએ પણ એ સંકલ્પ જ સૃષ્ટિ–ઉત્પત્તિનાં કારણ
*
'
ભૂત એક જ મહાન શક્તિ છે એવી
વેદાન્તીએ વિગેરેની દૃઢ માન્યતા છે. કુદરતનાં ઉત્પાદક બળરૂપ ગણ્યાથી, મતન્યનું સમર્થન થાય છે. સૃષ્ટિની અનુરૂપ થાય છે. જો ભૌતિક દ્રવ્યની શૂન્યમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ સત્ય તત્ત્વથી ચિત્ત કે આત્મા ઉપત્તિથી પર હાઇને શૂન્યમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ (ગણુાતી) વસ્તુની સત્યતા આત્મા સાથે તુલનાની દૃષ્ટિએ કાલ્પનિક થઇ પડે છે.
( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
૨૫૧