Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
v vvvvv --- , , ,
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૧૩૧ નિયમો બુદ્ધિના નિયમો કે એવા જ કેઈ નિયમને સ્વાધીન છે એમ કહી શકાય. પ્રકૃતિના નિયમોની અચલતામાં સહેજ પણ પરિવર્તન કદાપિ શક્ય નથી
કુદરતના નિયમ અવિચળ અને સુનિશ્ચિત છે એવો નિર્ણય સર્વથા સયુક્તિક છે. દ્રવ્યનાં સ્વરૂપથી તેમની એકતા અને અચલતા સુરક્ષિત રહે છે. ચિત્ત અને ભૌતિક પદાર્થ એ બે સૌથી મહત્ત્વનાં દ્રવ્યો છે. ચેતનાને વિશ્વ સાથે સંસગ રહે તો વિશ્વ કાલ્પનિક હોય તો પણ સત્ય વિશ્વની પરિસ્થિતિ જેટલી જ તેની આવશ્યકતા આપણને થઈ પડે એ નિર્વિવાદ છે.
ખરો જ્ઞાતા કેણ છે ? એ પ્રશ્ન હવે આપણી સમીપ ઉપસ્થિત થાય છે. કોઈ મનુષ્ય પોતે જ ખરી રીતે જ્ઞાતા બની શકે ? બુદ્ધિ એ ખરે જ્ઞાતા છે કે નહિ ? એવા એવા અનેક પ્રશ્નો આ સંબંધમાં આપણે વિચારવાના રહે છે. જે મનુષ્ય પોતે જ ખરો જ્ઞાતા હોય તે તેને કાળે કરીને અમુક વસ્તુઓ કે ઘટનાઓની વિસ્મૃતિ ન થાય. જ્ઞાન અને વિસ્મૃતિને મેળ ન હોઈ શકે. જ્યાં જ્ઞાન છે ત્યાં વિસ્મૃતિની સંભાવના ન હોય. વિમૃત થયેલી વસ્તુઓ કે ઘટનાઓનું પુનઃ સ્મરણ થઈ શકે છે એ ઉપરથી જ્ઞાન તો કાયમ રહે છે એમ પ્રતીત થાય છે. આધુનિક માનસશાસ્ત્ર ઉપરથી વિસ્મરણનાં સંભાવનીય કારણેનું યથાર્થ જ્ઞાન મળી રહે છે. ભૂલમાં ફેકી દીધેલી વસ્તુનું હીપ્નોટીઝમના પ્રતાપે મરણ થયાના દ્રષ્ટાનો પણ મળી આવે છે. વસ્તુ ફેંકી દેવામાં આવી હતી એ કેણે જાણ્યું? વસ્તુને ફેંકી દેવાતી કેણે જોઈ? વસ્તુ ક્યાં પડી એનું સ્મરણ કોને થયું? વિગેરે પ્રશ્નો આ સંબંધમાં ઊઠે એ સાહજિક છે. એ પ્રશ્નોને જવાબ એક જ હોઈ શકે અને તે એ જ કે આત્માએ આત્મા સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપ છે, એમ વેદાન્ત કહે છે. સચ્ચિદાનંદ એટલે અસ્તિત્વ, ચેતના અને સુખ. આત્મા એ ખરો જ્ઞાતા છે, શરીર નહિ. ચેતના અનંત અને સર્વજ્ઞ છે એવી પણ વેદાન્તની માન્યતા છે.
દરેક આત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચે સંપૂર્ણ એકરૂપતા છે, કોઈ પણ આત્મા પરમાત્માથી ભિન્ન નથી એમ વેદાન્તની દ્રષ્ટિએ નિશ્ચયપૂર્વક કહી શકાય. ચેતના અમર છે અને તે સદાકાળ અપરિવર્તનશીલ છે. વસ્તુઓનું જ્ઞાન અને અન્વીક્ષણ ચેતના ઉપર જ નિર્ભર છે. ચેતના જન્મ, મૃત્યુ અને સમયથી પણ પર છે. ચેતનારૂપ મહાન્ આંતર સત્ય તત્વ સાથે એકતા કરનાર જીવાત્માએ જ અમરત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. દ્રશ્યમાન વિશ્વને ઇંદ્રિયની ક્રિયાનો નિબંધ લેવાથી, ઈંદ્રિયોથી દ્રશ્યમાન વિશ્વનું મહત્વ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531387 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |