________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. મેક્ષ-સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે તે માર્ગને નિર્દેશ સર્વ જ કરી શકે એવું જૈનધર્મનું વિધાન છે. મહોત્પાદક તનું અસ્તિત્વ હોય ત્યાં સુધી કેઈને પણ સર્વજ્ઞાપણાની પ્રાપ્તિ અશકય છે એવું જૈનધર્મનું સ્પષ્ટ મંતવ્ય છે. જૈનેના આધ્યાત્મિક પરમ પુરૂષ સર્વજ્ઞ હોવાનું તેમજ તેઓ સર્વે પ્રકારના દેશે અને વિકારોથી મુકત હોવાનું મનાય છે. જૈન ધર્મશાસ્ત્રો આ સર્વજ્ઞ મહાપુરૂષોના જીવન અને બેધના ઐતિહાસિક વૃત્તાન્તરૂપ ગણાય છે. એ ધર્મશાસ્ત્રોમાંથી જ જૈન સિદ્ધાન્તની પ્રરૂપણ થએલ છે. જૈન અહંતોએ દુનિયા ઉપર મનુષ્ય તરીકે જીવન વ્યતીત કર્યું હતું. આથી નીચેના ધર્મમંતવ્યનું મૂળ ( આદ્ય કારણ ) આપણને મળી રહે છે.
જૈનધર્મના સિદ્ધાતોના ઉદ્દગમના પ્રશ્નનો વિચાર ન કરીએ તે પણ એ સિદ્ધાન્તો પોતાના ગુણે કરીને ટકી શકે છે. તેઓ સ્વયમેવ આશ્વાસન જનક અને સંતેષદાયી છે. તેમનાથી આત્માનું અનિષ્ટથી રક્ષણ થાય છે, હૃદયને આવશ્યક વસ્તુઓ કે સાધને ઉપલબ્ધ થઈ શકે છે. બુદ્ધિની કારમી કટીમાંથી પસાર થતાં આ સિદ્ધાન્તને લેશ પણ આંચ આવતી નથી. કોઈપણ વ્યકિતને તેથી સ્વાતંત્ર્ય-મુક્તિ મળે છે.
જૈન સિદ્ધાન્તોમાં કેઈ આજ્ઞાઓને સ્થાન નથી. સિદ્ધાન્તના પાલનમાં કોઈ પ્રકારના આદેશ માન્ય કરવાનું નથી. જૈન ધર્મ એટલે નૈતિક અને આધ્યાત્મિક ઉત્કૃષ્ટતાનું સ્વીકૃત ધ્યેય સફળ થાય એ રીતે પિતાનું જીવન સર્વોચ્ચ સ્થિતિએ લઈ જવાનું એક પરમ કાર્ય છે. જૈન મંતવ્ય જીવનના આ ઉત્કૃષ્ટ આદર્શનું નિરૂપણ કરે છે. અનંત કાળમાં ભાવી જીવનની દ્રષ્ટિએ તેમજ અન્ય જીવાત્માઓ સાથે સંબંધની દ્રષ્ટિએ, મનુષ્યને આ સિદ્ધાંત ગંભીરપણે વિચારવા અને અમલમાં મૂકવા ગ્ય છે. પોતાની તેમજ બીજાઓની દુઃખથી મુક્તિ થાય અને સૌોકેઈને સુખ કેમ વધે એનુ આ સિદ્ધાંતમાં નિદર્શન થાય છે. જૈન ધર્મના સિદ્ધાન્ત આ પ્રમાણે એ પ્રકારનું તત્ત્વજ્ઞાન જ નથી, એ સિદ્ધાંત અવશ્યમેવ એક ધર્મરૂપ છે. “ અંહિસા એ જૈનધર્મને મુદ્રાલેખ કે સોનેરી સિદ્ધાન્ત ( નિયમ ) હેવાથી અને જૈન ધર્મના સિદ્ધાતોનું આખુંયે ચણતર પ્રેમ–દયા ઉપર થયેલું હોવાથી એ સિદ્ધાન્ત ઉચ્ચ પ્રતિના હૃદય ધર્મરૂપ છે. આપત્તિ કાળે કે મૃત્યુ-સમયે જેથી ખરૂં આશ્વાસન અને ચિત્તની શક્તિ મળી રહે છે એવી એક જ વસ્તુ તે ધર્મ છે.
For Private And Personal Use Only