________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શિવપસાયાન
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૫
શિવપદસાપાન.
વ્યવહારમાં ઉન્નતિ પામતા મનુષ્ય જેમ એક એક પગલું આગળ વધી વૈભવશાળી, કીવિત બનતા જાય છે તેમ આત્મિક ધર્મોમાં પણ મેાક્ષપદ પા મવા માટે એક એક પગથીયું આત્મા આગળ વધતાં છેવટ સુકિત મેળવી શકે છે. આ પગલા-પગથીયાં આત્મા-ધમમાં આગળ વધવાની સીડી તેને ગુણુસ્થાન—ગુણની અવસ્થા, ગુણુના વિકાસ કહેવામાં આવે છે કે જે ચાઇની સંખ્યામાં છે. અને આત્માના વિકાસ તે ચૌદ શ્રેણીઓમાં જ થાય છે. પ્રથમ કરતાં ખીજી, ત્રીજી અને ઉત્તરાત્તર શ્રેણીના જીવેા આત્મિક ગુણા સંપાદન કરવામાં આગળ વધેલાં ડાય છે અને છેવટ ચૌદમી શ્રેણીમાં આવેલા જીવા પરમ નિર્મળ, અખંડ, અનંત સુખના ભેાગી મુક્તાત્મા થાય છે.
પ્રથમ શ્રેણીમાં બધા પ્રાણીઓ વનારા હૈાય છે, પણ જે આત્મખળ ફારવી ધીમે ધીમે આગળ વધવાના પ્રયાસ કરે છે તે ઉત્તરાત્તર શ્રેણીઓ પસાર કરી છેવટે છેલ્લી શ્રેણીમાં આવી પહોંચે છે. મંદ પ્રયત્નવાળા અનેક ભવ વચલી શ્રેણીમાં રાકાઇ રહે છે, તેમને મેક્ષ પહેાંચતા વિલંબ થાય છે. કેટલાક પ્રખળ પુરૂષા ફારવનારા તીવ્ર વેગથી વચલી શ્રેણીમાં ન રાકાતાં તેરમી ચૌદમી શ્રેણી ઉપર જલદી આવી પહોંચી પરમાત્મા સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરી લે છે.
કેટલી વખત ચડતાં ચડતાં ભાન નહિ રાખવાથી તેવા પ્રાણીએ નીચે ગબડી પડે છે-પ્રથમ પગથીયે પહોંચે છે. અગીયારમા પગથીઆ સુધી પહોંચેલ આત્માને માહના કટકા લાગી ગયા તા એકદમ નીચે પતન થાય છે. માટે જ ભગવતે ચઢતાં ચઢતાં પ્રમાદ ગલત ન થવા આજ્ઞા ફરમાવેલ છે.
આરમે પહોંચ્યા પછી નિશ્ચયથી પડવાના ભય રહેતા નથી અને માક્ષ પણ સમીપ થઈ જાય છે
તે ચૌદ ગુણસ્થાન શ્રેણીના નામ અનુક્રમે-તેના સંક્ષિપ્ત વિવેચન સાથે નીચે પ્રમાણે છે.
For Private And Personal Use Only
૧ મિથ્યાદષ્ટિ—સ` જીવે પ્રથમ આ ગુણસ્થાને મિથ્યાદષ્ટિવાળા હોય છે. આમ હવા છતાં તેને ગુણસ્થાન કહેવાનું કારણ કે સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ અને એકદમ નીચેની હદના જીવામાં પણ કિચિત પણ ચૈતન્ય માત્ર તેા અવશ્ય પ્રગટ
