________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
૧૩૫
જૈનોની સંઘ સ્થિતિ. જૈનોની સંઘ સ્થિતિ અને શદ્ધિ તેમજ સંગઠનની
જરૂરીઆત
લેખક:- ભેગીલાલ પેથાપુરી, વર્તમાનકાલની પ્રગતિનો વિચાર કરતાં આપણે સમજવું જરૂરનું છે કે આ યુગ વ્યાસ્વાતંત્ર્ય શુદ્ધિ અને સંગઠનનો છે. તેની અંદર મુખ્ય વસ્તુ એ છે કે કોઈના હક્ક પર ત્રાપ મારવી ન જોઈએ. હાલમાં ગમે તેવા મનુષ્યને ગમે તેવી રીતે વર્તન કરવાની ઉત્કંઠા હેય છે. બીજાના હક્ક પર ત્રાપ પડતી હશે તો પરંપરાગત ચાલી આવતી ધર્મરૂઢી બરાબર પાળી નહિ શકે. કેઈપણ વ્યક્તિ હદયપૂર્વક પોતાની વર્તણુક ચાલુ રાખે તે એવી કોઈ સમાજ શક્તિ નથી કે તેમ કરતાં અટકાવી શકે.
પહેરવેશ, ખાવાપીવા તેમજ લગ્ન સંબંધી સામાજિક કાર્યમાં અત્યાર સુધી બંધને હતા અને હજુ પણ ચાલુ છે. અત્યારના જમાને વ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્યના છે, અને તે પ્રમાણે વર્તન કરવામાં કોઈ બીજી વ્યક્તિની રોકાવટ થતાં તેને કાયદાની ચુંગાળમાં સપડાવું પડે છે. એટલે જ અત્યારે એકંદર વ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્યની બાજુ ઝડપભેર વધતી જાય છે. આ વ્યકિત સ્વાતંત્ર્યનો દુરૂપયોગ ન થાય અને તેને સુરક્ષિત રાખવા માટે શુદ્ધિ અને સંગઠનની જરૂરીયાત છે, અને તેમ કરતાં અત્યારે સમાજ હરકત તે ન જ કરી શકે.
આપણા સમાજની સંખ્યા એકંદર અગીઆર લાખની છે, તેમાં પણ પંથભેદ, પ્રાંતભેદ, ભાષાભેદથી આખો સમાજ કટકામાં વેચાઈ ગયે છે. હિન્દુ-મુસલમાનની સાથે કોઈ કાળે ઐક્ય થાય પરંતુ જેમાં ઐકય સાધવાને એકે માર્ગ ખુલે નથી એવી એક પણ કામ હોય તો તે આપણું જૈન સમાજ છે; અને તેમાં પણ દિગમ્બર, “વેતામ્બર મોટા બે પંથ છે અને ત્રીજો પંથ મૂર્તિને નહિ માનનાર સ્થાનકવાસીને ગણવામાં આવે છે. પ્રત્યેક પંથના ધર્મગ્રંથ જૂદા, ધર્મગુરુઓ જૂદા અને આચાર-વિચાર પણ જૂદા. ફક્ત દેવ એક જ તેમ તીર્થ પણ એક જ હોય છે ! આમ હોવા છતાં પણ પંથભેદે એવું તીવ્ર સ્વરૂપ પકડયું છે કે એકમેકન ધર્મને ગળી જવા, એકમેકના પંથને લયલાટ કરવા અને તીર્થને પચાવી પાડવા લાખો-કરોડો રૂપીઆનું પાણી કરવામાં આવે છે, મારામારી પણ થાય છે અને આખી સમાજમાં વેરઝેર પ્રવતેલું જોવામાં આવે છે.
આપણે જૈન સમાજ હિંદુસ્તાનના ઘણા ભાગમાં વસેલો છે. રેલ્વેના સાધનથી એક પ્રાંતને મનુષ્ય બીજા પ્રાંતમાં સહેજે જઈ શકે છે અને ત્યાં
For Private And Personal Use Only
