Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ મનને પોતાની જાતમાં લય કરી દેવું એ જ મુકિત છે.
ભાવના જગતને રચે છે, ભાવનાથી જ વસ્તુની સ્થિતિ થાય છે, ભાવના તૃષ્ણાને વધારે છે અને વાસનાને ઉત્તેજીત કરે છે; તેથી તૃષ્ણ અને વાસનાને મારવાની એક વિરૂદ્ધ ભાવના પહેલાંની તૃષ્ણ પૂરી થવાની ભાવનાથી વિપરીત કામ કરશે. એટલે જ્યારે માણસ એ વિરોધી ભાવનાથી એક વખત પ્રભાવિત થાય છે ત્યારે તે વિરોધી ભાવના તેને તૃષ્ણ અને વાસનાને નાશ કરવામાં સહાયક બને છે.
જો તમે અમીરાઈથી રહેવાની ભાવનાથી પ્રભાવિત નહિ થયા છે તે ઠાઠમાઠથી રહેવાનું તમે પસંદ નહિ કરો. જ્યારે તમારા હૃદયમાં એવી ભાવના દઢ થઈ હોય છે કે અમુક વસ્તુ જરા પણ સુખકારક નથી ત્યારે તમારું મન તેને માટે કદિ ઈચ્છા નહિ જ કરે. તમે એ વસ્તુ છેડી દે છે અને અમીરી જીવન બંધ કરી દે છે તે તમારા મનમાં જરા પણ દુઃખ થતું નથી. તમે એક સુંદર યુવતી તરફ શા માટે આકર્ષાઓ છો ? કેમકે તમારી મૂર્ખાઈને લઈને તમે ફેકટ તેની દ્વારા સુખ પામવાની ચિન્તા કરો છો. હવે જે તમે વિવેકનું શરણું લે તો તે તમને તુર્ત જ બતાવી આપશે કે તેના દ્વારા તમને અત્યંત કષ્ટ થશે. ત્યારે એ વિષય-યુવતીની તરફથી મન હટી જશે.
વાણી મનનું એક પિડું છે, કેમકે વાણી દ્વારા જ મન પિતાના ઈષ્ટ વિષયની સમીપ જાય છે. એ રીતે પ્રાણ પણ એક પિડું છે, કેમકે ઘાણદ્વારા જ મન ગન્ધના વિષયોની પાસે પહોંચે છે, તેવી જ રીતે ચક્ષુ પણ એક પિડું છે, કાન પણ એક પિડું છે.
વિવેકના ઉદયથી ઈચ્છાઓ નિર્મૂળ થઈ જાય છે. ઈરછાઓ બંધ થઈ એટલે અવિવેકાણું પણ નિર્મૂળ થઈ જાય છે.
ઇચ્છા, વિચાર અને અહંકાર એક દોષચક્રનું નિર્માણ કરે છે. તેમાંથી એકને નાશ થાય તે બાકીના બે આપ આપ નષ્ટ થઈ જશે. તે ત્રણે મનમહેલના સ્તંભ છે. મનસાંકળની કડીઓ છે. કેઈ પણ એક કડીને નાશ થતાં જ આખી સાંકળ તૂટી જશે.
વાસનાને નાશ કરવામાં સાવધાન થઈ જાઓ. ઈન્દ્રિય, મન તથા બુદ્ધિ વાસનાના સ્થાન છે. શરીરમાં ઈરછા સર્વવ્યાપી હોય છે. પ્રત્યેક છિદ્ર, પ્રત્યેક અણુ, પ્રત્યેક જીવાણુ, પ્રત્યેક વિઘુદાણુ વાસનાથી ઓતપ્રેત હોય છે. વાસનારૂપી સિધુમાં નિમ્નસ્ત્રોત, અવાન્તરàત, અંતરસ્ત્રોત અને બાહ્યત હોય છે. તમારે એ સર્વનો નાશ કરવો પડશે. એને નાશ કરવામાં વિવેક, વિચાર અને ભગવદ્દભાવના તમને સહાય કરશે. એક તેનાથી
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531347 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 030 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1932 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |