________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા. CCCCCCCCCCCOOOOOOOOO કે અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા. ૯ . (ઐતિહાસિક દષ્ટિએ.) છે 0000000000000000000
( વર્ષ ૨૯ ના અંક ૧૨ ના પૃષ્ટ ૨૯૪ થી શરૂ. ) કંડલપુર–પાવાપુરીથી વિહાર કરી ટુંકી પગદંડીને રસ્તે પશ્ચિમમાં આવેલ કુંડલપુર ગયા. પગદંડીને રસ્તે પાવાપુરીથી કુંડલપુર ૩ ગાઉ થાય છે. કુંડલપુરનું બીજું નામ વડગામ-ગુબરગામ છે. પ્રભુ મહાવીરના પ્રથમ ગણધર શ્રીઈન્દ્રભૂતિ (ગૌતમસ્વામી ), અગ્નિભૂતિ અને વાયુભૂતિ ત્રણે ગણધરની (તેઓ પરસ્પર બધુઓ હતા ) આ જન્મભૂમિનું સ્થાન છે. એક વાર બહુ સારી સ્થિતિમાં હશે તેમ તેના ખંડી) જણાય છે. હાલમાં તો નાનું ગામ છે. અહીં સત્તર જીનમંદિર હતાં; હાલમાં તે એક વિશાળ જનમંદિર છે. નજીકમાં-બહાર વિશાળ ધર્મશાળા છે. વચમાં શ્રી ગૌતમસ્વામીની પાદુકાની દેરી છે.
કુંડલપુરથી પૂર્વમાં એક માઈલ દૂર નાલંદાપાડે છે, જેમાં પ્રભુ મહાવીરનાં ચૌદ ચાતુર્માસ થયાં હતાં, તે રથાન તો અત્યારે જંગલ જેવું જ પડયું છે; પરંતુ હાલમાં ખોદકામ ચાલુ થવાથી બૌદ્ધસ્થાપત્યના અપૂર્વ નમુના નીકળ્યા છે. બૌદ્ધોનું નાલંદા વિદ્યાપીઠ આખું જમીનમાંથી નીકળ્યું છે. બૌદ્ધ ધર્મની યશપતાકા ફરકાવતું આ વિદ્યાપીઠ જેવા દૂર દૂરથી ઘણું ભારતીય અને વિદેશી વિદ્વાને આવે છે. પાશ્ચાત્ય ઇજનેરે આની બાંધણી અને રચના જોઈ દીંગ થઈ જાય છે. જમીનમાંથી નીકળેલી પુરાણી વસ્તુઓને વસે ન વાપરવા, એ બધ આપે તે ઝટ નિવેડે આવે. જ્યાં કમાણ ઘટછે કે આપોઆપ અમને બીજો ધંધો શોધવાની ગરજ પડશે.
આપણે તે લંબાણ કર્યું. મુદ્દાની વાત તે એટલી જ કહેવાની કે અહિંસા ધર્મના અનુયાયી તરીકે આપણું કર્તવ્ય શું હોઈ શકે ? દયાના નામે અતિ સૂક્ષ્મતાની વાત કરનાર આપણા ગુરૂદેવે આ બાબતમાં કેવી રીતે સુધાર કરાવી શકે? આ નજીવો સવાલ નથી. માત્ર જુના પાઠ ધરી દેવાથી નજર સામેની આ હિંસામાં આપણે નિમિત્ત ભૂત નથી થતા એમ કહેવું એ વિચારક વર્ગને ભાગ્યેજ ગળે ઉતરે તેમ છે. જે કાળે એ શ્લોક લખાયા હશે તે કાળે કેમ શુધ્ધ માગે અને જીવના ઘાત વગર રેશમની પ્રાપ્તિ નહીં થતી હાય ! એ સિવાય અન્ય અનુમાન પણ કરી શકાય, પણ એ લોકના અવલંબનથી ચાલુ કાળમાં દેશની પરિવર્તન પામતી સ્થિતિમાં એ બેટી ઘરેડિને-એ દુષિત પ્રથાને –બચાવ તે ન જ કરી શકાય. વધુ વિચાર હવે પછી.
લેટ ચેકસી.
For Private And Personal Use Only