________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રખ્યગુણપર્યાય વિવરણ.
દ્રવ્યગુણપર્યાય વિવરણ. DAMANAB%80%AABAAAA AAAA AAAAAaI
(અનુસંધાન પુષ્ટ ૧૯ થી શરૂ.) ભૂતપદાર્થ વિષયનું જ્ઞાન સર્વથા અસત્ નથી. નૈયાયિકેની માન્યતા છે કે અધુના એટલે અવિદ્યમાન ઘટ આદિ પદાર્થનું જ્ઞાન અતિત એટલે ભૂત પદાર્થના વિષયવાળું થાય છે. તેના કારણમાં અને અવિદ્યમાનરૂપ ઘટ આદિ કાર્ય મૃત્તિકાને કુંભાર આદિ સામગ્રીથી ઉત્પન્ન થાય છે.
તૈયાયિકને ઉત્તર આપતાં કહે છે કે નિયાચિકેનું કથન વ્યાજબી નથી, કારણ કે ઘટાદિ જે પદાર્થ છે તે સર્વથા અસત્ નથી, કારણ કે અતિત વિષય વાળ જે ઘટ તે પર્યાયાથિક નયથી નથી સમજવાને પણ દ્રવ્યાયિક નથી તે નિત્ય છે, જેથી ઘટને નાશ થઈ ગયા પછી પણ તે માટી રૂપે વિદ્યમાન રહે છે. જે તે ઘટદ્રવ્ય સર્વથા ના હોત તે સસલાના શીંગડાની પેઠે સર્વથા અભાવ થઈ જાત. જે પદાર્થ સર્વથા અવિદ્યમાનપણે જ્ઞાનમાં ભાસે છે તે પદાર્થમાં વિદ્યમાનપણું કેવી રીતે આવી શકે તેથી કરીને કંઈ ભૂત વિષય છે તે સર્વથા અસત્ નથી પરંતુ સતરૂપે જ પ્રવર્તે છે.
જે વસ્તુ દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ નિત્યપણે વર્તે છે તે વસ્તુમાં આકારને અભાવ હોવાથી પર્યાયાથિક નયથી તેને અનિત્યપણું દેખાય છે, બાકી કોઈપણ પદાર્થ સર્વથા અસત્ નથી.
સત્ પદાર્થની ઉત્પત્તિ થવાનું કારણ દ્રવ્યમાં સમવાયી ભૂતવિષય પદાર્થ રહેલે છે તે કારણને ઉદય થવાથી તે કાર્યપણાને પ્રાપ્ત થઈને દેખાય છે તેથી કરીને જ સત્ પદાર્થની ઉત્પત્તિ થાય છે પણ અસત્ પદાર્થની થતી નથી.
અતીત પદાર્થને ભાસ જ્ઞાન-સ્વભાવમાં થતો નથી.
અતીત પદાર્થને ભાસ જ્ઞાન સ્વભાવમાં થઈ શકે નહિ અને જે થઈ શકતે હોય તે સંસારના તમામ પદાર્થને પણ જ્ઞાનમાં ભાસ થવું જોઈએ પણ તેમ થતું નથી. ભૂમિથી નીચે ઉતર્યો, આતાપના ભૂમિથી નીચે ઉતરી શ્રાવસ્તી નગરીના મધ્યભાગમાં થઈને જ્યાં હાલાહલાકુંભારણને કુંભકારાયણ–હાટ છે ત્યાં આજો, આવીને હાલાહલા કુંભારણના કુંભકારાપણ-હાટમાં આજીવિકસંઘ વડે સહિત અત્યન્ત અમર્ષને ધારણ કરતે એ પ્રમાણે વિહરવા લાગ્યા. ચાલુ
For Private And Personal Use Only
