________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થી આત્માન પ્રકાર.
ટકી શકે છે. બીપગી રકઝક કરવાથી કેટલાં માઠાં પરિણામ આવે છે એ સને વિદિત છે. કુસંપને લીધે મેટો જ્ઞાતિઓના નાના વિભાગે પડી ગયા છે અને તેથી જ્ઞાતિ એ ફાટફૂટનું ઉપનામ બન્યું હોય એમ કેટલીકવાર લાગે છે. બીજુ દરેક જ્ઞાતિબંધુઓ સરખાં છે એ ભાવના રાખવી અવશ્યની છે. સમાનતા વિના સામાન્ય હિતના કાર્યો જોઈએ તેવી સરળતાથી બની નથી શકતાં. કેટલીક વાતોમાં મેભાને હાને સામાન્ય વર્ગના જ્ઞાતિબંધુઓ તરફ અન્યાય થતો આપણે જોઈએ છીએ; અને “બળિયાના બે ભાગ” અને “મારે તેની તલવાર’ નું વ્યાવહારિક રૂપાંતર જોઈ શકીએ છીએ. આગેવાનોના પ્રતાપે અને સારી લાગવગથી કેટલીકવાર જ્ઞાતિધારાઓને આધારે આપવો જોઈતો વ્યાજબી ન્યાય અપાતું નથી. આથી જ્ઞાતિબંધુઓ હાથમાં હાથ મીલાવીને અને એક બીજાના ખભા સાથે ઉભા રહીને કાર્ય કરતાં આંચકો ખાય છે એ આપણે કેટલીક નાતેમાં જોયું છે. ખરી વાત તો એ છે કે દરેક પ્રત્યે નિ:સ્વાર્થ સ્નેહની લાગણી પ્રદીપ્ત કરવી જોઈએ, કારણ કે સનેહથી ભીંજાયેલા હૃદયે ઉત્સાહથી પ્રગતિ કરી શકશે. ટુંકમાં સંપ, સમાનતા, ન્યાય અને સનેહ એ જ્ઞાતિની પ્રગતિની ઉત્તમ ચાવીઓ છે. ઘણીવાર કહેવામાં આવે છે કે જ્ઞાતિબંધારણથી રાષ્ટ્રિય ભાવના ખીલી
શકતી નથી અને જ્ઞાતિહિતને ખાતર અને તેમાં રચ્યાજ્ઞાતિ દ્વારા પચ્યા રહેવાથી દેશદ્વાર કરી શકાતો નથી. એ વાત સંકુચિત દેશદ્ધાર. દૃષ્ટિવાળી જ્ઞાતિઓમાં ઘણે અંશે બને છે, પણ આના જવા
બમાં લખવાનું કે એકંદરે જ્ઞાતિ એજ રાટિય ભાવના ખીલવવાની શાળા બની શકે તેમ છે. કોઈ માણસ જે જ્ઞાતિની અંદર રહી કાર્ય પ્રવૃત્ત થશે અને પોતાની શક્તિ ખીલવશે તો દેશકયાણના કાર્યો સહેલાઈથી કરી શકશે. વળી જ્ઞાતિ એ દેશનું અંગ છે અને જે જ્ઞાતિઓ વિચારપૂર્વક દેશહિતના કાર્યોમાં પોતાને યોગ્ય હિસ્સ આપશે તે ઘણું કરી શકશે. દેશભાવનાની છાયા હંમેશાં જ્ઞાતિ ઉપર પડેલી રહેવી જોઇએ. જ્ઞાતિ પ્રશ્નો પર પણ દેશભાવનાની ઝાંખી દષ્ટિ સન્મુખ રાખવી જોઇએ. કેટલીકવાર જ્ઞાતિ કેમીલભને ખાતર દેશમાં તકરારના બીજ રોપે છે એ ગેરવ્યાજબી છે. દેશદ્વાર ખાતર જ્ઞાતિને ગમે તેટલું નુકશાન ખમવું પડે છે તે ખમવા તૈયાર થવું જોઈએ. જ્ઞાતિ સુધારણ માતૃભૂમિના ઉત્કર્ષના અંકિત કરેલા મગે વિહરવી જોઈએ. જ્ઞાતિઓ દ્વારા દેશ કલ્યાણના મહાન કાર્યો હેલાઈથી થઈ શકશે કારણ કે નાના વિભાગમાં વહેંચાયેલું કાર્ય કુદકે અને ભુસકે આગળ વધશે જે જ્ઞાતિ અમુક બાબતમાં પાછળ હોય તો તેણે બીજી સમાન આચાર વિચારવાળી જ્ઞાતિ જોડે જોડાઈ અગર અલગ રહી મદદ લઈ દેશ કલ્યાણને રસ્તે ચઢવું જોઈએ.
For Private And Personal Use Only