Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુખનું સંશોધન.
૧૪૫ લકો તે ધન લેવા સારૂ તેને મારી નાંખે છે. દશ રૂપી આ મળ્યા તો સે રૂપીઆ મળવાની આશા રાખે છે, એમ ઉત્તરોત્તર આશા વધતી જાય છે, પણ સંતોષ વિના સુખ નથી. એક વખતે એક રાજા ફરતાં ફરતાં કઈ ગામને વિષે આવ્યો હશે ત્યાં એક ઉંદર પોતાના દરમાંથી સોનામહોરો બહાર લાવતો હતો અને તેના ઉપર બેસી નાચી ખુશી થતો હતો. રાજાએ ત સેનામહોરો લઈ લીધી તેથી તે ઉંદર ધનની મમતાથી મરણ પામે. માટે બાહ્ય ધનમાં કંઈ સુખ ભાસતું નથી, ખરું સુખ તો આત્મામાં રહેલું છે. મરતી વખતે ધનની મમતા જે રહે તો ઉંદર સ વિગેરેના અવતાર લેવા પડે છે. માટે અનાદિકાળ અજ્ઞાન દશામાં રાખનારા દુ:ખદાયી ધન થકી કશું સુખ થતું નથી, ઉલટું તે ધન થકી પાપની વૃદ્ધિ થાય છે, અને પાપ કમેં કરી જીવ ચારાશી લાખ જીવાયેનિમાં ભટકે છે અને ચાર ગતિમાં અનેક પ્રકારના દુ:ખ પામે છે. ધનને સારૂ પ્રથમ અનેક પ્રકારના કુડ-કપટ કરવા પડે છે. અસત્ય વચન બોલવું પડે છે, ચેરી કરવી પડે છે. કૈધ, માન, માયા, લોભ રૂપ ચાર કષાય છે તે ધનથકી વૃદ્ધિ પામે છે અને અંતે આત ધ્યાન તથા રેશદ્ર ધ્યાન ધ્યાઈ નરક તથા તિર્યંચની ગતિમાં જવું પડે છે. કોઈ માણસ કરોડાધિપતિ હોય પણ જે તે માંદો થાય તે સેનાનાં અને હીરાના ઢગલા ઉપર તેને બેસાડવાથી તનું દુ:ખ મટતું નથી, તેવાં માંદા માણસને તા ઉલટું મરતી વખતે તે ધનની ચિંતા થાય છે અને દુઃખ થાય છે. એવા માંદા પડેલા કરેડાધિપતિને સારું સારું અમૃત સરખું ભોજન પણ ભાવતું નથી, અને તેના થકી પણ સુખ થતું નથી. ધનની વૃદ્ધિ થકી ધનમદ ઉત્પન્ન થાય છે, અને હું મોટો છું, મારા જે બીજે કેઈ નથી એમ પાપના વિચારો વારંવાર થયા કરે છે ધન થકી વેશ્યા ગમન કરવાની ઈચ્છા થાય છે વગેરે અનેક દુ:ખનું સ્થાન બાહ્યધન છે. ધન કદાપિ હોય અને પુત્ર ન હોય તે બીચારે ધનવાન ચિતા-સમુદ્રમાં બુડી મરે છે. કદાપિ છોકરા હોય પણ ધન ન હોય તે પણ દુ:ખજ થાય છે. માટે એ અસાર પદાથે થકી સુખ થતું નથી. જે ઘણું ધન હોય અને પુત્ર જે ખરાબ પાકે તે પણ બીચારા ધનવાનને તે દુ:ખનું દુ:ખ જ રહે છે. ચક્રવતિ રાજા હાય યા કરેડાધિપતિ હોય તો પણ આ અજ્ઞાન દશાથી માની લીધેલું બાહ્યાધન તની સાથે જતું નથી. આ પ્રત્યક્ષ દેખાતું શરીર પણ તેની સાથે જતુંનથી, ત્યારે બીજી કઈ વસ્તુ જઈ શકે ? ત્યારે તે સુજ્ઞો ? વિચારો કે ધન થકી જે સુખ થાય છે, તે સંધ્યા રાગ સમાન જાણવું. નિત્ય સુખ તો આત્માના ગુણે થકી થાય છે. લક્ષમી ચંચળ છે, વીજળીના ચમકારની પઠે તે નાશવંત છે, તેને પંડિત પુરૂષે ધન માનતા નથી, પણ ખરૂં ધન તો આમામાં રહેલું છે; તેની જે ઈછા હોય તો બાહાધનનો ત્યાગ કરે, તેના ઉપરથી મમતા ઉતારે તો આત્માનું ધન પામવાને ગ્ય થશે એ 'આત્મામાં રહેલું ધન કદાપિ કાળે નાશ પામતું નથી અને અદ્દભુત સુખ તેથી થાય છે. આત્માનું સુખ અનંત છે માટે સુખની અભિલાષા રાખનારા સુએ આત્માનું ખરૂં સ્વરૂપ જાણી તે થકી અનંત સુખના ભોક્તા થવું અને બાહ્યાધનને ત્યાગ કરી આત્માના અનંત સુખનું સ્વરૂપ જાણવું જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531315 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 027 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1929 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |