________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
~-
------
**
**
~
::
::
જેન એતિહાસિક સાહિત્ય. રાજા ભેટ લઈને આવેલો તે પાછળ ઉભેલાનું ચિત્ર છે. જમણી બાજુના નીચેના અદ્ધ ભાગ કોતરકામનો ઘણેખરો ભાગ નદીનો છે. જુદી જુદી જાતની માછ. લીઓ મગર, કાચબા વગેરે જાતના જળચર પ્રાણીઓ તેમજ નદીને પ્રવાહને રસ્તો એ વગેરે ઉપરથી નિ:સંશય ખાતરી થાય છે કે તે નદીનો ભાગ છે. આ નર્મદા નદી હોવી જોઈએ. અને તેના કેઈક ભાગપર ભરૂચ પહોંચતાં પહેલા સુદર્શનાએ વહાણમાં મુસાફરી કરી હોવી જોઈએ. નદીમાં નિસંશય રીતે સુદશના ના કાફલા બે વહાણનું ચિત્ર આપેલું છે. આ પૈકીના મોટા વહાણમાં–જે સ્ત્રીની પાછળ એક છત્ર ધરેલું છે, તે સુદર્શનાની હોવી જોઈએ.
તે કેતરકામને બાકીનો ભાગ શકુનીકામાં સુદર્શનાને જન્મ બતાવે છે. ઝાડ ઉપરનું પક્ષી સમડી છે. અને તે ઝાડ વડનું છે. અને તે કેરટક વનમાં આવેલું છે. અને શિકારીનો દેખાવ આપે છે. તે શિકારી તેના તરફ તીર ફેંકનારે માણસ છે. તે સમડી શિકારીના ઘરમાંથી માંસને કડકે છાનીમાની લઈને ઉડી ગઈ હતી. અને જે કે બીજા ચિત્રમાં કંઈ નથી તે પણ પહેલા ચિત્રમાં તે માંસનો કડકો ખાતી હોય એ ચોકસ દેખાવ છે.
નીચે એક બીજી સમડી છે. જેથી એમ સમજાય છે કે તે તીર વાગવાથી– નીચે પડેલી સમડી હોવી જોઈએ. તેની પાસે જૈન સાધુઓ છે. એના હાથમાં તરણી અને બંનેની પાસે રજોહરણ છે. આ પૈકી એક નિઃસંશય સાધુ છે કે જેમણે તેના ઉપર પાણી છાટયું અને તેને પંચનમસ્કાર સંભળાવ્યા જેના પ્રભાવે કરીને તે સિલોનના રાજાની દીકરી થઈ–બીજા ચિત્રમાં નીચેના બંને ખુણામાં– એક તરફ એક સ્ત્રી અને એક તરફ એક પુરુષ ઉભેલા . તે પુરુષ દાઢીવાળે છે, અને બન્ને જણે હાથ જોડેલા છે. શકુનીકા તરીકે જે સુદર્શનને જન્મ વૃત્તાંત આ દેખાવ ઉપરથી થતા નથી.
પહેલા નંબરના ચિત્રમાં તેઓના સ્થળ ઉલટસુલટ છે. અને તેથી એમ સ્પષ્ટ થાય છે કે તે આપેલા દેખાવથી જુદું છે. તે શિલાતક્તીમાં જુદા જુદા કેતરેલા છે. તેજ મનુષ્ય અને સ્ત્રી તે મુનિ સુવ્રતના ચેત્યની નજીક ઉભેલા સ્પષ્ટ કેતરેલાં છે. તે કેણુ છે તે ચાકસપણે કહી શકાય નહિ, પણ હું ધારું છું કે તે અંબડ અને તેની સ્ત્રી છે. ચૈત્યે બંધાવનાર મનુષ્ય પોતાના પુતળા બેસાડે છે તે વહીવટ એ સાધારણ છે કે તેના પુરાવાની જરૂર નથી અને તે લેખ અશ્વાવબોધ અને શકુનીકા સંબંધમાં છે. અને તે અંબડ જમાનાની પછીને છે તેથી જ્યારે તેમણે તે દેહરાના જીર્ણોદ્ધાર કરાવેલ તે વખતે તેણે પિતાના અને પોતાની સ્ત્રીના પુતળા બેસાડેલા હોવા જોઈએ.
* (હિંદી સરકારના શોધખોળ ખાતા ઉપરી ડૉ. ભાંડારકરની નોંધ ઉપરથી અને બીજે ળથી સંગ્રહ કરેલ )
For Private And Personal Use Only