________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ છે જૈનોની કેળવણી સંબંધી સ્થતિનું દિગ્દર્શન છે કેળવણીના ક્ષેત્રમાં પછાતપણું અને તેથી કોમની થતી
જતી કડી સ્થીતિ.
(લેખક: નરેમ બી. શાહ.) જેનોની કેળવણી સંબંધી સ્થિતિ તપાસતા જેને વેપારી કોમ તરીકે ગણાતા હવાથી એકપણ જૈન બાળક એવું ન હોવું જોઈએ કે પ્રાથમિક શિક્ષણમાં પણ પછાત રહે. પ્રાથમિક શિક્ષણ તો દરેક જૈનના ઘરના ઉમરા સુધી ફરજીયાત ગણાવું જોઈએ અને તે દાખલ કરવું જોઈએ અને જ્યાં સુધી આવી ભાવના પ્રગટ થશે નહિ ત્યાં સુધી કેળવણીના ક્ષેત્રમાં ગમે તેટલે ઉહાપેહ કરવામાં આવે તે નિરર્થક છે; આવી આશાથી જ અત્યાર સુધી કેળવણીના વિષયમાં અવારનવાર જાહેર જૈન પ્રજાનું ધ્યાન ખેંચ્યા કર્યું છે. હાલમાં મુંબઈ ઇલાકાના કેળવણી ખાતાના રીપોર્ટને આધારે પાંચ વર્ષ દરમીયાન કેળવણી સંબંધી જેનેની કેવી સ્થીતિ છે તે જન સમાજને ઉપયોગી હોવાથી અત્રે રજુ કરવાની ફરજ પડે છે – સાલ પ્રાથમિક શિક્ષણ લેતા જૈન વિદ્યા- માધ્યમિક શિક્ષણ લેતા જૈન થીઓની સંખ્યા.
વિદ્યાથીઓની સંખ્યા. ૧૯૨૧ ૧૯૫૩૨
૨૩૧૪ ૧૯૨૨ ૧૯૩૩૮
૨૨૫૫ ૧૯૨૩ ૧૬૪૯૭
२१२२ ૧૯૨૪ ૧૫૮૯૮
૨૧૮૯ ૧૯૨૫ ૧૩૩૭૫
૨૮૮૩૩ ઉપરના આંકડાઓ જોતાં પ્રાથમિક શીક્ષણમાં શીખતા જૈન વિદ્યાથીઓની સંખ્યા દર વરસે ઘટતી જાય છે તે એક અફસોસકારક બીના છે; જે કે માધ્યમિક શીક્ષણ લેતા જૈન વિદ્યાથીઓની સંખ્યા છેલ્લા વરસમાં કાંઈક સુધારે માલુમ પડે છે; છતાં જ્યાં પ્રાથમિક શિક્ષણ લેતા જૈન વિદ્યાથીઓમાં જ ઘટાડો રજુ થત જાય છે તે ભવિષ્યમાં માધ્યમિક શિક્ષણ લેતા જૈન વિદ્યાથીઓમાં વધુ ઘટાડો થવા સંભવ રહે છે. છેલ્લા દશ વરસોમાં બોડી, કેળવણીની સંસ્થાઓ અને ગુરૂકુલેમાં વધારો થતો જતો હોવા છતાં આશ્ચર્યજનક બીના તે એ છે કે કેળવણીના ક્ષેત્રમાં આગળ વધવાને બદલે શરૂઆતની કેળવણીમાં પ્રાથમિક શીક્ષણથી જ આપણે પાછા હઠતા જઈએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં જૈન કોલેજ અથવા યુનીવરસીટીના કાંઈ પણ સ્વમા જોતા હોઈએ તે ખરેખર વિચારવા જેવી બાબત છે.
For Private And Personal Use Only
