Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ઓછી રહેવાની એ વાત ચોકકસ છે. વેપારનો એક મુખ્ય સિદ્ધાંત છે કે નફે જેટલો ઓછા લેવામાં આવે તેટલી વેપારમાં પ્રગતિ અને વૃદ્ધિ થાય છે. ઘણા વેપારીઓ વધારે નફાની આશામાં જ પોતાનો માલ વેચતા નથી અને પછી ભાવ ઘટી જાય છે ત્યારે મોટી નુકશાનીમાં ઉતરે છે. પૈસાની લાલચ સઘળી સ્થિતિમાં અને ખાસ કરીને વેપારમાં ઘણું જ નુકશાનકારક નીવડે છે.
અપાત્ર અથવા કુપાત્રની પાસે દ્રવ્ય કદિપણ નથી રહેતું. જે લોકો ધનવાન બનવા ઈચ્છતા હોય તેમણે સૌથી પહેલાં પાત્રતા પ્રાપ્ત કરવી જોઈએ. જ્યાં સુધી મનુષ્યમાં પાત્રતા નથી હોતી ત્યાં સુધી તેને ધન મળી શકતું નથી. અને કદિ કઈ પ્રકારે મળી જાય તે લાંબા વખત સુધી ટકતું નથી. ઘણા લોકોને પોતાના બાપદાદાની કમાણીનું ધન મળે છે; પરંતુ તેમાં પાત્રતાનો અભાવ હોવાને લઈને થોડા સમયમાં જ તે ધન નષ્ટ થઇ જાય છે. જેવી રીતે નાલાયક અથવા અપાત્ર મનુષ્ય કઈ પણ કાર્ય નથી કરી શકતો તેવી જ રીતે તે ધન પણ જાળવી નથી શકતો. પાત્રતા પ્રાપ્ત થવા પછી જે મનુષ્યની પાસે ધન આવે છે તો તે તેની પાસે જરૂર ટકી રહે છે. તે સમયે તેણે બે બાબત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. એક તો એ કે ધન પ્રાપ્ત કરીને કદિ પણ અભિમાન ન કરવું જોઈએ. વિદ્યા અથવા બુદ્ધિનું અભિમાન એટલું બધું નિદનીય નથી ગણાતું, કેમકે વિદ્યા અથવા બુદ્ધિની પ્રાપ્તિ થયા પછી તેનો નાશ સહજ નથી. વળી તે અભિમાનને લઈને ભવિષ્યમાં આપણે કોઈ વખત પણ શરમાવું નથી પડતું. પરંતુ ધનના સંબંધમાં એવું નથી, લક્ષ્મી અતિ ચંચળ અને ચપળ છે. તે કદિપણ એક સ્થાને સ્થિર રહેતી નથી અને રહી નથી. વિદ્યા કે બુદ્ધિની માફક એ સ્થાયી નથી. જે મનુષ્ય આજે લક્ષાધિપતિ ગણાય છે તે આવતી કાલેજ દરિદ્ર બની જાય એ બનવાજોગ છે. એટલા માટે ધનવાન બનીને અભિમાની બનવું એ મહાન મૂર્ખતા છે. યોગ્ય જ કહ્યું છે કે
आपदगतं हससि किं द्रविणांधमूढ लक्ष्मी स्थिरा न भवतीति किमत्रचित्रं । एतान्न पश्यसि घटान् जलयंत्रचक्रे
रिक्ता भवन्ति भरिता भरिताश्च रिक्ताः ॥ અર્થાત્ હે દ્રવ્યના મદથી અંધ થયેલ મૂર્ખ માણસ ! તું બીજાઓને વિપ. ત્તિમાં જોઈને હસ મા. લક્ષમી કદિપણુ સ્થિર નથી રહેતી એમાં કાંઈ નવાઈ નથી. જલયંત્રના ચક ઉપર બાંધેલા ઘડા તરફ નજર કર. ભરેલા ઘડાઓ ખાલી થાય છે અને ખાલી થયેલા ઘડાઓ ભરાતા જાય છે.
બીજી વાત એ છે કે ધનનો સદુપયોગ થવો જોઈએ અને પરોપકારનાં કાર્યો કરતાં ધનને બીજો કોઈ ઉપયોગ સારો નથી. જે ખરૂં કહીએ તો પરોપકાર કરવો
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531304 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 026 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1928 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |