Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુજનતા અને સુસ્વભાવ.
૨૭, અભિમાની અથવા ઉદૂડ હશે તેનાં મનમાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન જ નહિ થઈ શકે. તેથી જ પ્રકારાન્તરથી શ્રદ્ધા એ દેને નાશ કરે છે. આપણે આપણું અંત:કરણને એટલું બધું સંકુચિત તેમજ મલિન ન રાખવું જોઈએ કે આપણુમાં બીજાનાં સારાં કાર્યોનું મૂલ્ય આંકવાની શક્તિ જ ન રહે અને બીજાનાં સદ્દગુણે ગ્રહણ કરવાની યોગ્યતા પણ ન રહે.
મનમાં શ્રદ્ધા–ભાવ ઉત્પન્ન થવા માટે મનુષ્યમાં વિનય અને નમ્રતાની આવશ્યકતા રહેલ છે. એ વિનય અને નમ્રતાનો ઉપગ કેવળ ગુણ–ગ્રાહકતામાં જ થાય છે એટલું જ નહિ પરંતુ બીજા પણ અનેક સત્કામાં થાય છે. વિનય અથવા નમ્રતા એ એક એવો પોલીશ છે કે જે સઘળા ગુણે ઉપર ઘણું સારી રીતે ચઢાવી શકાય છે. જે રીતે ખુરશી, મેજ વિગેરે ફનીચર તૈયાર થયા પછી તેને પોલીશ કરવાની જરૂર છે તેવી રીતે ધન, વિદ્યા, બુદ્ધિ, બળ, અધિકાર વિગેરે પ્રાપ્ત થયા પછી નમ્ર અને વિનયશીલ થવાની પણ મહાન આવશ્યકતા છે. કોઈપણ મનુષ્યના ગુણેનું મહત્વ ત્યારેજ ઘણું વધી જાય છે કે
જ્યારે તેનામાં વિનય અથવા નમ્રતાની યથેષ્ટ માત્રા જોવામાં આવે છે. કોઈ ઉડ પંડિત પ્રત્યે એટલી શ્રદ્ધા નથી ઉત્પન્ન થતી જેટલી કોઈ નમ્ર પણ સાધારણ મનુષ્ય પ્રત્યે થાય છે. ઉદંડ મનુષ્યથી લોકો હમેશાં ભયભીત અને શંકાશીલ રહે છે અને ઘણુજ જરૂર પડે ત્યારે જ તેની સાથે વ્યવહાર અથવા સંબંધમાં પડે છે. પરંતુ નમ્ર અને વિનયશીલ મનુષ્યની સાથે સર્વ લોકો સર્વસ્થિતિમાં સંબંધમાં પડવા તૈયાર રહે છે. એ સિવાય ઉડતા હમેશાં આપણને જ્ઞાનપાજેનમાં બાધારૂપ થઈ પડે છે. ઉડતાને લઈને મનુષ્ય કઈ કોઈવાર પિતાને ઘણું નુકસાન કરી બેસે છે. ધારો કે કોઈ વિકટ પ્રસંગ આવી પડે અને કોઈ ભલા માણસે આપણને કોઈ સારી યુક્તિ દેખાડી. હવે જે આપણે ઉદ્દડ હશું તો જરૂર તેના વિચારને કે સલાહનો તિરસ્કાર કરશું જેનું હાનિકારક પરિણામ આપણે ભેગવવું પડશે. પરંતુ જે આપણામાં નમ્રતાને ગુણ હશે તે આપણે સહેલાઈથી એની સલાહ માન્ય રાખશું જેથી કરીને આપણું અનાયાસે ઘા હિત થશે. ગુણ-ગ્રહણ તેમજ કાર્યસાધન વિગેરેના સંબંધમાં પણ એજ સમજવું. નમ્ર મનુષ્ય ઘણુજ અલ્પ સમયમાં સારી સારી બાબતો શીખી લે છે અને મોટાં મેટાં કાર્યો કરી શકે છે. પરંતુ ઉદ્ડ મનુષ્ય માટે ભાગે તો વિદ્યા અને સદ્દગુણોથી રહિતજ રહી જાય છે અને તેથી કોઈ મહાન કાર્ય કરવાને પણ અસમર્થ બને છે.
પ્રત્યેક મનુષ્યને માટે એટલું પણ જરૂરનું છે કે તેણે હમેશાં સંતુષ્ટ રહેવું જોઈએ અને કદિપણુ નિરાશ ન થવું જોઈએ. ઘણુ એ લોકો એવા હોય છે કે જેઓ પોતાની ગમે તેવી સારી વર્તમાન સ્થિતિથી કદિપણ સંતુષ્ટ રહેતા નથી અને હમેશાં ઈશ્વર, ભાગ્ય, પરિસ્થિતિ વિગેરેની ફરિયાદ કર્યા કરે છે. નૈતિક
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531296 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 025 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1927 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |