________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલાક ઉપયોગી વિચારો. સેક્રેટીસ ઘણોજ વિચારશીલ અને સત્યનિષ્ટ હતો, પરંતુ તેણે પિતાના વિચારે અને સત્યનિષ્ઠાનું રક્ષણ પોતાના નૈતિક સાહસ વડેજ કર્યું હતું. અધિકારીઓએ એના ઉપર મિથ્યા અભિયોગ મુકી હતું અને તેને અન્યાય પૂર્ણ સજા કરી હતી. જે એનામાં નૈતિક સાહસ ન હોત તો આજ એની આટલી બધી કીર્તિ પણ ન હેત. યુરોપમાં જે સમયે ધર્માન્જતા ઘણી વધી ગઈ હતી તે સમયે વિજ્ઞાન વિગેરેનું અધ્યયન અને અન્વેષણ કરનાર લોકોને ધર્મદ્રોહી માનવામાં આવતાં હતા તેમજ એવા લોકોને રાજ્ય તરફથી ઘણીજ આકરી શિક્ષા કરવામાં આવતી હતી. ઘણાને જીંદગીભર કેદમાં રહેવું પડયું હતું અને ઘણાને જીવતા જ બાળી મુકવામાં આવતાં હતાં. આમ છતાં તેઓ પોતાનાં બૅય અને સાહસને કદિપણ ત્યાગ કરતા નહોતા અને પિતાના સિદ્ધાંતને દ્રઢતા પૂર્વક વળગી રહેતા હતા. પરિણામ એ આવતું કે તેઓના અનુયાયીઓની સંખ્યા વધતી જતી હતી અને તેઓએ આરંભેલું કાર્ય શરૂ રહેતું હતું. અત્યારે યુરોપમાં એવા લેકે મહાત્મા ગણાય છે.
જે સમયે મહારાષ્ટ્રના ભૂષણ રૂપ સમર્થ રામદાસ સ્વામી વિરક્ત બન્યા તે સમયે તેમના કુટુંબીઓએ તેમને ગૃહસ્થીની જાળમાં બાંધી રાખવાના અનેક પ્રયત્નો કર્યા હતા, પરંતુ તેમણે સાહસ પૂર્વક તેઓને વિરોધ કર્યો અને પિતાને સ્વીકૃત માર્ગ ન તો. તેનું પરિણામ એ આવ્યું કે તેઓ પોતે એક મહાત્મા બન્યા અને હજારો લેકે ના માર્ગદર્શક બન્યા. જે વખતે તુકારામે ભક્તિમાર્ગ ગ્રહણ કર્યો તે વખતે તેના ઘરના માણસોએ તેને ઘણું જ કષ્ટ આપ્યું હતું, અને તેને ગૃહસ્થાશ્રમમાં લેવાના અનેક યત્ન કર્યા હતા, તે એટલે સુધી કે એક વાર તેમને માર પણ ખાવો પડયો હતો. પરંતુ તેમણે તે વખતે નૈતિક સાહસને પરિચય કરાવ્યું, સઘળી વિપત્તિ સહન કરી, પરંતુ પોતાના નિશ્ચય અને સિદ્ધાંતને ત્યાગ ન કર્યો. છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ તથા તેમના પિતા (ઉપર અનેક આપત્તિઓ પડી, ગલોએ એમને ઘણું દુ:ખ દીધું, છતાં પણ શિવાજી મહારાજે સાહસને ત્યાગ ન કર્યો અને છેવટે મહારાષ્ટ્ર સામ્રાજ્યની
થાપના કરી. સમર્થ રામદાસ સ્વામી અને તુકારામની માફક ગુરૂ નાનકને પણ વિરક્ત બનતી વખતે અનેક કઠિનતાઓની સામે થવું પડયું હતું, પરંતુ કેવળ ધૈર્ય અને સાહસની સહાયતાથી સઘળી કઠિનતાઓ દૂર કરી શકયા હતા. અને છેવટે શીખ-સંપ્રદાય સ્થાપીત કરી શક્યા હતા. એક વખત શિવનમૂના રાજાએ તેમને અખૂટ ધનસંપત્તિ, પોતાના રાજ્યને મોટે ભાગ તથા સુખ-સામગ્રી આપીને તેમને પ્રભુભક્તિથી વિમુખ કરવા ઈગ્યું હતું, પરંતુ તેમણે આ સંસાર તથા તેના સુખ વિગેરેની અસારતાને ઉપદેશ આપ્યો અને એક પાઈ પણ ન સ્વીકારી, તેમને ઉપદેશ એટલે બધો ઉત્તમ અને માર્મિક હતો કે છેવટે તે રાજા તેમનોજ શિષ્ય થયો હતો. મગધ
For Private And Personal Use Only