________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૃત્યુ.
૧૮૫
તારી પાસેથી મળાત્કારે છેડાવશે. શરીર તા ઢગે દેતું આવ્યુ છે. અને દે છે, લક્ષ્મી કાઇની થઇ નથી અને થવાની નથી. આજ તારી પાસે છે કિન્તુ આવતી કાલના સૂર્યોદયે તેના માલીક ખીોજ હશે. પેાતાની સંપૂર્ણ ઇચ્છાથી નહિ છેડે તે કુદરતની નિય ંત્રણાનુસાર આસુરી સત્તા પ્રાયે છોડાવશે તેા પછી તેવા અન શ્ર્ચિત અને અશાશ્વત સુખેામાં મૂર્છા રાખી અને તેથી મૃત્યુના ભય રાખી શામાટે મનુષ્યત્વ ગુમાવવું ?
જેમ આપણે મેલાં થયેલાં વસ્ત્રો બદલીને ધેાયેલાં વસ્ત્રો પહેરીએ છીએ, જેમ નાટકની રંગભૂમિ ઉપર કામ કરતા એકટર એક વખત રાજાના સ્વાંગમાં દેખાય છે, જ્યારે ઘેાડી ક્ષણ પછી તેજ એકટર બીજા પ્રવેશમાં ભિક્ષાપાત્ર સાથે ભિક્ષુકના પાષાકમાં દ્રષ્ટિગોચર થાય છે. એકટરના આત્મા એકજ છે પણ તેનુ પરિવર્તન ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે પરિણમે છે, તેમ મૃત્યુ આપણને માત્ર નવીન વેશ લેવરાવે છે. આ વિષય પરત્વે એક સ્થળે જણાવવામાં આવ્યું છે કે, “ જો મરણુ એ જીંદગીની છે અરે છેલ્લી દશા;
તા પરાર્થે અપવામાં આ જીવનના માહ શા ?” ( રા’ માંડલીક ) અર્થાત્—મૃત્યુ જે વત માન જીવનની છેલ્લીજ દશા હાય તે પરાપકાર કરવામાં, અન્યનું રક્ષણ કરવામાં આપણા પ્રાણની આહુતિ આપવામાં જીદગીના માહ શા કામના ? અને મૃત્યુના ભય શા કામના ?
અને ભય રાખવાથી કઇ ખચી શકાય તેમ છે ? જંગલમાં યા વસ્તીમાં, યુવાનીમાં યા વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ કયારેય મૃત્યુ કાઇને છેડે છે તે છોડશે ? કોઇપણ પ્રકારેથી મૃત્યુ ો પાછું જતુ હાય તા ભલે તેની પાછળ તમારી સમસ્ત શકિતવેડફેા. ચક્રવર્તી અને ૨ક ભીખારી એક સરખી રીતે મૃત્યુના ગ્રાસ થાય છે.
જેમ જે પુષ્પો ખીલ્યાં છે તે અવશ્ય કરમાવાનાં છે, જે સમુદ્રમાં ભરતીના જુવાળ ચડે છે તેની એષ્ટ અવશ્ય છે જ. તેમ જેના જન્મ થયા છે, તેને અવશ્ય લય પામવાનુ છે અને તે ‘ એક અને એક એ ’ ના જેવી સીધી મામત છે. ભય પામી ભાગી જવા છતાં મૃત્યુ તે ગમે ત્યાંથી ખેાળી કાઢશે.
જ્યારે મનુષ્ય અનેક ત્રિવિધ તાપથી દુગ્ધ થએલ પ્રાણીઓને શાંત કરવા પોતાના જીવન પ્રવાહ ઠલવે છે ત્યારે તેને કુદરતી અનેરી શાંતિ અને દૈવી આનંદ કે જે શાંતિ અને આનંદની પૂર્વે ઝાંખી પણ થઇ નહિ હાય, તે પ્રકારની કુદરતના ગર્ભાગારમાંથી પ્રાપ્ત થાય છે. ચારીના આરોપસર શક પડતા ગમે તેટલા મનુપ્યાને ન્યાયની અદાલતે ઉભા રાખવામાં આવે તપ જેણે ચારકાર્ય કર્યું નથી તે તેા સર્વથા નિશ્ચિતજ છે; તેમ જેણે ઇશ્વરની કૃતિએ સન્મુખ સ્થિર મન રાખી, ચિત્તનાં આંદોલનાના ઉપશમ કરી, અન્યના અવલખન સિવાય પેાતાનેા અને
For Private And Personal Use Only