Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશ્વરચના પ્રબંધ. ચાલે. આ જંગલમાં જેટલે દૂર સુધી તમારી નજર પહોંચી શકે ત્યાં સુધી સમર્થવિચક્ષણ ઇંજીનીયરને બોલાવી તેટલી જગ્યા ગુણીયા કે કોઈ એવી બીજી વસ્તુ નખાવી ચોરસ કરાવી . ત્યારપછી તમારી દષ્ટિના છેક સીમાના સ્થાન ઉપર એક વહાણ મૂકો. આમ કર્યા પછી ધારીને જોશે તે જણાશે કે સમુદ્રના જલભાગ ઉપર જેટલે અને જેવો શિરેભાગે વહાણુને નીરખાતો હતો તેટલેજ અને તે શિરો ભાગ આ મેદાનની સપાટ કિંવા ચોરસ જગ્યા ઉપર પણ જયા વિના રહેશે નહિં. આટલાજ માટે યુરોપીયન વિદ્વાનોએ સમુદ્રના જલ ભાગને ગેળ માની પૃથ્વીની ગેળાઈને બાંધેલા અભિપ્રાય પૂર્વાચાર્યોએ વ્યભિચારી ઠરાવ્યા છે એમ સહેજે સમજી શકાશે. કદાચ તમે સમુદ્રની સપાટીને ચોરસ નહીં માનતાં ગેળ અર્થાત્ કયાંઈ ઉંચી-કયાંય નીચી એમ માનશે તો સમુદ્રની સપાટીને આધારે મપાયેલા ઉંચા ઉંચા પર્વતના શિખરની ઉંચાઈના સઘળાજ પ્રમાણે રદ કરવા પડશે, કારણકે પર્વતના શિખરેનું માપ હંમેશાં સમુદ્રની સપાટીથી જ માપવામાં આવે છે અને જ્યારે સમુદ્રની સપાટી ઉંચી નીચી અર્થાત ગેળ માનશે ત્યારે અમુક શિખર સમુદ્રની સપાટીથી અમુક સંખ્યાના ફીટવાળી ઉંચાઈને છે એમ એક સરખી રીતે કહી જ કેમ શકાશે?
અહિં ઘણાઓને એવી શંકા આવવી સંભવિત છે કે જે સમુદ્રની સપાટી ચોરસ છે અને વચમાં દષ્ટિની પ્રતિબંધક વસ્તુ કઈ વચમાં છે નહિ તે પછી આખું વહાણ ન દેખાતાં તેનો અમુક ભાગજ દષ્ટિગોચર થાય છે તેનું શું કારણ? આનો ઉત્તર સ્પષ્ટ છે, પ્રાય: સર્વ વાંચનારાઓ સારી રીતે જાણતા હશે કે એક પદાર્થ જેમ જેમ આપણી દષ્ટિ મર્યાદામાંથી દૂર દૂર જવા લાગે છે તેમ તેમ તેની લંબાઈ પહોળાઈ નાની નાની ભાસવા લાગે છે. ચિત્રવિદ્યાના અભ્યાસીઓ ઘણી સહેલાઈથી સમજી શકે છે કે બે હજાર ગજ લંબાઈવાળું ચિત્ર પાંચસે ગજ ઉંચે હોય તે તેની ઉંચાઈને સુચવનારી રેખાઓ પણ ક્રમથી નાની નાની ખેંચવી પડે છે એજ રીતે સમુદ્રના કિનારાથી છુટું પડેલું વહાણ કિનારાથી જેમ જેમ હુર જતું જાય છે તેમ તેમ તે નાનું નાનું દીસવા લાગે છે અને અને તે દ્રષ્ટિથી અગોચર પણ થઈ જાય છે. જે વખતે તે બહુ નાનું જણાય છે ત્યારે તેને દેખનારા મનુષ્યો તેના શિરોભાગની કલ્પના કરી લે છે, પણ તે એક પ્રકારની ભૂલ કરે છે અગર વસ્તુતઃ તેને મથાળાને ભાગજ જણાતો હોય તે તેની ધજા તથા ધરી પણ દેખાવી જ જોઈએ પરંતુ તેમ જણાતું નથી. એ પરથી જ આ બીના સિદ્ધ થવી યોગ્ય છે કે વહાણની લઘુતા એ પૃથ્વીની ગોળાઈને નહીં પણ વહાણની દ્વરતાને સૂચવે છે અથવા આની સુગમ પરીક્ષા એક બીજી રીતે પણ થઈ શકે.
જ્યારે એક વહાણ કિનારાથી છુટું પડી જવા લાગે અને દષ્ટિની સીમાની પેલી પાર પચે ત્યાં સુધી તેના એક પછી એક એમ ચિત્રો-ફેટોગ્રાફ લેવામાં આવે
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531277 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 024 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1926 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |