Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
00000000000000000
કલ્પસૂત્રના એક વર્ષાંકનું અવલાકન.
oooooo00000000000
રમપુનિત જૈનશાસ્ત્રોનુ ઐતિહાસિક અવલેાકન કરીએ તે આપણને એટલું મળી શકે છે કે, વિશ્વોદ્ધારક પરમાત્મા મહાવીરના મુખમાંથી આગમ પ્રવાહ પ્રસર્યા હતા અને કાળાંતરે ખાર દુકાળી વિગેરે વિષમ પ્રસંગે ઉપસ્થિત થતાં પડનપાનાદિ ક્રમમાં ક્ષતિ થવાથી આ આગમ પ્રવાહ સર્વવિહાણેા થવા માંડ્યો હતા. અંતે હજાર વર્ષ જતાં તે દ્વાદશાંગીમાંથી એકાદશાંગી અને એક પૂર્વ જેટલું જ્ઞાન ખચવા પામ્યું. જે વખતે તે જ્ઞાનને ધારણ કરનારા પરમ પ્રભાવક પુરૂષ દેવ ગણી
ક્ષમાશ્રમણ હતાં.
વીર નિર્વાણની દશમી શતાબ્દીના ઉત્તરાર્ધ કાળના મહર્ષિઓએ આગમેાનું સંરક્ષણ કરવા માટે વિચાર ચલાવ્યે . અને ઉત્તરાપથ ( પૂર્વદેશ ) તથા દક્ષિણપથના મુનિઓની વિશાળ એ સભા મળી, જે પૈકીની એક સભા મધુરામાં મળી હતી, જેના કાર્ય પ્રવર્તક પૂજ્યપાદ સ્કંદિલાચા જી હતા. ( યાગશાસ્ત્રવૃત્તિ પ્રકાશ ૩, શ્લાક ૧૯ ) અને મીજી સભા વલ્લભીપુર ( વળા ) માં મળી હતી, જેના પ્રમુખ પુજયપાદ દેવિધ ગણી ક્ષમાશ્રમણ હતા. આ બન્ને વાચનામાં આગમ, ભાષ્ય, નિર્યુક્તિ તથા ગ્રંથાના કરાડા શ્ર્લેાકેા પુસ્તકાઢ થયા હતા. અને આ બન્ને વાચનામાં સગ્રહ કરેલ પ્રથાના સમન્વય કરતાં રહેલ પાડ઼ભેદને વાયળાંતરના ચિન્હાંકથી કાયમ રાખી લેખિત ગ્રંથાના વારસા ભાવી જગતના ઉપરકાર માટે મૂકયા હતા.
આ આગમ ગ્રંથૈામાં અંગ, ઉપાંગ, કાલિક, ઉત્કાલિક, મૂળ, પયજ્ઞા, આવ ચક, વિગેરે ચર્યાશી આગમા નીયુક્તિએ તથા ભદ્રબાહુ સ ંહિતા, ઉપદેશ માળા, વિગેરે અનેક ગ્રંથેાના સમાવેશ થાય છે.
પૂર્વાચાર્યાએ આ બન્ને વાચનાના સ્મૃતિ ચિન્હાંક તરીકે શ્રી દેવવાચકજી કૃત નંદીસૂત્રમાં તથા ચતુર્દશ પૂર્વધર શ્રી ભદ્રખાતુસ્વામી કૃત કલ્પસૂત્રમાં સ્વકા
૧ ભાષા સાહિત્યના ચાર સ્તંભ પૈકીના એક પૂજ્યપાદ શ્રી દેવગિણી ક્ષમાશ્રમણ છે. જેઓએ સાળ વર્ષની વયે દીક્ષા લીધી હતી. તેએાએ ટુક મુદતમા લખી શકાય એવા સ્વરૂપમાં મૂળ આગમાને પ્રથાના સક્ષેપ કરી પુસ્તકા લખ્યા-લખાવ્યા છે. દશાશ્રુત સ્કંધના ૮ મા અઘ્યયનમાં વીર ચિરત્રને પાક પણ આવી જ રીતે સક્ષેપેલ છે. જ્યારે તેનું સમસ્ત વિવરણ પરમ પુનિત કલ્પસૂત્રમાં રાખેલ છે. પણ માત્ર શ્રી કલ્પસૂત્રની સ્થવિરાવળા વાચનાની યાદમાં નવી યેાજેલ હાય એમ સંભવ છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531274 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 024 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1926 |
| Total Pages | 51 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |