________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. છે. મસ્તક છાતી, ઉદર, પીઠ, બે હાથ અને બે સાથળ એ આઠ અંગે અને આંગળીઓ વિગેરે ઉપાંગ અને બાકીના અંગે પાંગ કહેવાય છે. પાંચે ઈદ્રિય સુંદર, સારૂં સંઘયણ એટલે કે પ્રથમજ સંઘયણ હોવું જોઈએ તેવો નિયમ નથી. ભાવાર્થ એ છે કે તપ અને ચારિત્રની ક્રિયા કરી શકાય તેવા સામર્થ્ય સહિત હોવો જોઈએ. આવા મનુષ્યને ધર્મની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. અને તેવા પુરૂષ
જ્યાં જ્યાં વિચરે ત્યાં ત્યાં જૈનધર્મની અત્યંત ઉન્નતિ થાય છે. આવું રૂપ પામવું તે પૂર્વે આચરેલ વ્રત નિયમનું ફળ છે, તેથીજ શાસ્ત્રકાર તેવાં સુંદર રૂપની પ્રશંસા કરે છે અને આવા પુરૂષ સદાચારમાં પ્રવર્તન કરવાથી ભવ્ય પ્રાણુઓને ધર્મને વિષે ગેરવ ઉત્પન્ન થતાં ધર્મની પ્રભાવના કરે છે તેઓ આવા ગુણ માટે ધર્મરત્નને એગ્ય છે.
ત્રીજે ગુણ સ્વભાવેજ સામ્ય પ્રકૃતિવાળે હોય તે (પ્રાયે પાપકર્મમાં પ્રવતું નથી. તેથી તે સુખે કરીને સેવવા લાયક થાય છે. અકૃત્રિમપણુએ કરીને ભયંકર આકૃતિ રહિત ( વિશ્વાસ કરી શકાય તેવા રૂપવાળે ) ગાળે દેવી વધ કર, ચેરી વગેરે પાપ કર્મમાં વ્યાપાર કરતા નથી તે આવી રીતે સેમ્યપ્રકૃતિવાળું પ્રાણી પિતાના અને પરકા ઉપકાર માટે થયો હોય છે. અને તેથી તેજ ધર્મ રત્નને એગ્ય છે.
ચોથે ગુણ લોકપ્રિય-પરની નિંદા વગેરે કરવી તેમજ વિશેષે કરીને ગુણ જનની નિંદા કરવી, સરલતાથી ધર્મ કરનારની હાંસી કરવી, લોકમાં પૂજ્ય ગણુતા હોય તેનું અપમાન કરવું, ઘણું મનુષ્ય સાથે વિરોધ કરનારને સંગ કરે. દેશાદિક આચારનું ઉલ્લંઘન કરવું, ઉદ્ધત વેષ રાખો, બીજાઓ જાણે તેમ કીર્તિ માટે પ્રગટ રીતે દાન કરવું, સહુને કષ્ટ પડે તે જોઈ આનંદ પામવો, તથા છતી શક્તિ છતાં સત્પરૂના દુ:ખને ઉપાય ન કરો આ વગેરે કાર્યો લેક વિરૂદ્ધ છે તેમજ રાજ્ય, ખેતરનું સ્વામીપણું, જકાત ઉઘરાવવાનું કામ આ ખર કર્મ. આવા પ્રકારનું કાર્ય વિરતિ ન હોય તે પણ ડાહ્યા પુરૂષે કરવું નહીં ! તે પરલોક વિરૂદ્ધ કાર્યો છે તેમજ સાત વ્યસન એ બંને વિરૂદ્ધ કાર્ય છે અને તે કરનાર મરણ પામી દુર્ગતિમાં જાય છે. આવા કાર્યોને ત્યાગ કરનાર પુરૂષ ઉત્તમ પુરૂષોને પ્રિય અને ધર્મને અધિકારી થાય છે. સુપાત્રાદિકને દાન આપવું, વિનય, સદાચારમાં પ્રવૃત્તિ વગેરેથી જે પરિપૂર્ણ હોય તેજ લેકપ્રિય થાય છે અને તેજ ધર્મરત્નને યોગ્ય છે.
- હવે પાંચમો અકુર નામનો ગુણ છે. આ મનુષ્ય કિલષ્ટ પરિણામવાળો હાઈ કલંક રહિત (શુદ્ધ) ધર્મનું આરાધન કરી શકતો નથી. કારણકે તે માણસ પરના છિદ્ર જોવામાં લંપટ અને મલિન મનવાળો હોવાથી, ધર્મનું
For Private And Personal Use Only