________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૪
શ્રી આમાનદ પ્રકાશ.
પ૯૬
૨૪૨
ગુજરાત
૮૫૫
૩૦૪ કાકણ
૫૭૮
૧૭૬ દમણું સીંધ
१४० કરનાટક
૨૫૯ ઉપર પ્રમાણે દરેક પ્રાંતમાં દર હજારે ભણેલાનું કેટલું પ્રમાણ આવે છે તે સંબંધી મુંબઈ ઈલાકામાં વસતી જેનપ્રજાની કેળવણી સંબંધી સ્થીતિનું અવલેકન કર્યા બાદ, આ જેનોની વસ્તી વિષયક દશાને લગતે ચીતારે સમાપ્ત કરવામાં આવે તે અગાઉ સીમલા મુકામેથી નામદાર સરકારના વસ્તીપત્રકની ગણતરી કરનાર કમીશનર તરફથી આખા હીંદુસ્તાનમાં વસતી જેનપ્રજાની વસ્તીના આંકડાઓ તથા કેળવણું સંબંધી સ્થતિ રજુ કરનાર કેડાઓ પુરા પાડવામાં આવ્યા છે જે જેનેની મીલકત તરીકે હોવાથી, તે સંબંધી ટુંકામાં અત્રે વિવેચન કરવાની જરૂરીઆત સ્વીકારવામાં આવી છે.
આખા હિંદુસ્તાનની કુલ જૈનવસ્તી. આખા હિંદુસ્તાનની કુલ જૈનવસ્તી સને ૧૯૧ ના વસ્તીપત્રક મુજબ ૧૨૪૮૧૮૨ ની હતી, જેમાં પુરૂષોની સંખ્યા ૬૪૩૫૫૩ ની હતી અને સ્ત્રીઓની સંખ્યા ૬૦૪૬૨૯ની હતી, છેલ્લા વસ્તીપત્રક મુજબ એટલે સ. ૧૯૨૧ની નવસ્તી કુલે ૧૧૭૮૫૯૬ ની છે અને પુરૂષોની સંખ્યા ૬૧૦૨૭૯ તેમજ સ્ત્રીઓની સંખ્યા પ૬૮૩૧૭ ની છે એટલે સને ૧૯૧૧ ની સાલ કરતાં સને ૧૯૨૧ ની સાલમાં જૈન પુરૂષોની સંખ્યામાં ૩૩ર૭૪ ને ઘટાડો થયે છે અને જૈન સ્ત્રીઓની સંખ્યામાં ૩૬૫૮૬ નો ઘટાડો થયો છે. તે મુજબ સને ૧૯૧૧ ની સાલની જેનવસ્તી કરતાં સ. ૧૯૨૧ની સાલમાં વસ્તીમાં કુલે ૬૫૮૬ જેનોને છેલ્લા દશ વર્ષમાં ઘટાડો થયો છે. જેને આચાર વિચારમાં ઉચ્ચ ગણાય છે અને અનફલ આહારી Vegetarian Hindoos તરીકે જેના પ્રથમ પંકતીમાં આવે છે છતાં દશ વર્ષમાં સીત્તેર હજાર જેટલા જૈનોના ઘટાડો થાય તે વિચારવા જેવો પ્રશ્ન છે; જેના વસ્તીના ઘટાડા માટે શરૂઆતમાં દર્શાવેલ વસ્તીની ગણત્રી કરનાર કીસોના અભિપ્રાય ઉપર જેનેનું ધ્યાન ખેંચવામાં આવે છે. વસ્તીના ઘટાડા માટે જેમાં થતું મેટું મરણ પણ એક કારણ રૂપે છે. ગમે તેમ હોય પરંતુ તે સંબંધી અભિપ્રાય દર્શાવવાનો અથવા ચર્ચા કરવાને આ વિષય નહિ હોવાથી, એટલું તે ખરૂં છે કે જૈનમાં હરીફાઈની કોમે કરતા બાળકનું મરણ પ્રમાણ તેમજ સામાન્ય રીતે મરણપ્રમાણ વધારે આવે છે. અત્યારે ચારે બાજુ તરફ નજર કરીએ છીએ તે માલુમ પડે છે કે “મરણ પ્રમાણે જે સામાન્ય નિયમરૂપ થઈ પડ્યું છે અને જીવન જે એક અપવાદરૂપ થઈ પડ્યું છે તેને બદ
For Private And Personal Use Only