Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવકાની પ્રાચીન ઉન્નતિ અને આધુનિક અવાંત.
શ્રાવકાની પ્રાચીન ઉન્નતિ
અને આધુનિક અવનતિ,
પ્રાચીન જૈન ઇતિહાસ તરફ જ્યારે દૃષ્ટિ ફેરવવામાં આવે છે, ત્યારે સર્વ પ્રકારે સિદ્ધ થાય છે કે, પ્રાચીન ગૃહસ્થ શ્રાવકાનું પ્રયત્ન કરવાનું અગાધ સામર્થ્ય અને તે સામર્થ્ય ના ક્રિયાવડે ઉપયોગ આ બે અગત્યની વસ્તુઓના તેમાં પૂર્ણ વિકાશ જોવામાં આવતા હતા. તે અગાધ સામર્થ્ય પોતાના ધમબંધુએમાં અભેદ ભાવતુ ભાન કરવાથી આવે છે અને તે પ્રમાણે વત્તન કરવા માંડવાથી તે સામર્થ્ય ના ઉપયોગ થતા અનુભવમાં આવે છે. પૂર્વજ શ્રાવકોએ ઉભય તત્વનું સ્વરૂપ સારીરીતે સમજતા હતા, તેથી તેમનું સામર્થ્ય અનેક રીતે ઉપકારક થતું હતુ. તેમજ એ સામર્થ્ય ને લઇને તેમનુ શ્રાવકત્વ સંપૂર્ણ લક્ષણવાલ ગણાતું હતું.
For Private And Personal Use Only
૧૦૫
સાંપ્રતકાલે શ્રાવકામાંથી એવુ શ્રાવકત્વ થોડે ઘણુ અંગે પણ દેખાતુ નથી. સર્વત્ર ભેદભાવનુ સામ્રાજ્ય પ્રવર્તે છે. ‘ હું તે હું અને બીજો તે બીજો, ’ એવી ભેદબુદ્ધિ સર્વત્ર પ્રસરી રહી છે. અહુતા અને મમતાના મંત્રાનેા જાપ પ્રત્યેક શ્રાવકના હૃદયમાં નિરંતર થયા કરે છે. તેમના સર્વે વ્યવહારાની પ્રણાલિકા અહુ - ભાવને મુખ્ય રાખીને વહ્યા કરે છે. એવુ વર્તન તે જીન આગમથી તદન વિરૂદ્ધ વન છે. જૈન વિદ્વાનાએ સિદ્ધાંત રૂપે પ્રરૂપ્યું છે, કે જ્યાં અહુ ભાવની પ્રધાનતા છે, ત્યાં સમકિત રત્નનુ એક પણ કિરણ પડતુ નથી. તેનાથી શ્રાવકત્વ રૂપી સુધા ઉપર મીના કુચડા લાગે છે અને છેવટે તેમાંથી નિસ્તેજ, નિર્માલ્ય, બુદ્ધિવિહીન, દાસત્વ પ્રગટી આવે છે. શ્રાવકપણાના જાજવલ્યમાન તેજના પ્રકાશ કેવા હતા, તેના દાખલે। વિક્રમની ચૈાદમી શતા દીમાં બન્યા છે. કલિકાળસર્વજ્ઞના મહાન બિરૂદને ધારણ કરનારા જૈન ધર્મ રૂપી ગગનમાં સૂર્ય જેવા મહાત્મા જિનચંદ્રસૂરિના સમય આ ભારતવર્ષ ઉપર અદ્વિતીય ગણાતા હતા. તેમના ગુરૂ જિનપ્રખેાધસૂરિએ શ્રાવકતત્વની એવી પ્રરૂપણા કરી હતી કે, તેનાથી ભારતમાં અનેક શ્રાવકરત્ના પ્રકાશમાન થયા હતા. અને તેમના તરફથી અસાધારણ સ ંઘપૂજા થઇ હતી. તે સમયના દાનેશ્વરી શ્રાવકાએ ઉચ્ચકેાટીના દાનેા આપી જૈન પ્રજાને તારી દીધી હતી. કેવળ દ્રવ્યવાન નહીં પણુ તે સમયે જ્ઞાન દાનની પણ ભારે ગર્જના થઇ હતી. તેથી તે સમયે દીનતા, દરિદ્રતા અને અનાથતા ને તદન નષ્ટપ્રાય થઇ ગઇ હતી. આધુનિક સમયમાં ભારતવર્ષ ને એવા જૈન દાનેશ્વરીઓની બહુ જરૂર છે; પશુ તે દેશકાલાનુસાર આવશ્યક્તા સમજી વર્તનારાઓનીજ; નહિ કે માત્ર એકલા સ્વામિવાત્સલ્યના ભાજન, અને
| SR No. | 531217 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 40 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |