Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચુ મનુષ્યત્વ.
જીવન-નિર્વાહના એક વિલક્ષણ અને અદ્ભુત સાધન રૂપ બની રહેલ છે અને ભવિષ્યમાં પણ જેની સહાયથી મનુષ્ય પિતાના જીવન-નિર્વાહની નવીન રૂપરેખા દોરી શકે છે, તેટલા માટે જ એ શક્તિઓને અત્યંત સાવધાનતા પૂર્વક ઉપગમાં લેવાની આવશ્યકતા છે. કેમકે તેનામાં મનુષ્યને સર્વનાશ કરવાનું સામર્થ્ય રહેલું છે. જે લેકે તેને દુરૂપયેગ કરે છે તેઓને તેનું વિષમય ફલ તત્કાળ મળે છે.
આ વિષયમાં સાથી વિશેષ કઠિનતા ભરેલી વાત એ છે કે મનુષ્યમાં નવીન નવીન બાબતે શેધી કાઢવાની બુદ્ધિ અને વિવેક શક્તિ હોવા છતાં પણ તેનાં હદયમાં પશુઓની માફક કોધ, માન, માયા, તથા લેભને આવેગ પણ ભર્યો હોય છે, જે વધી જવાથી તે એવાં કાર્યો કરવા ઉદ્યત બની જાય છે કે જેનાથી તેને પ્રત્યક્ષ હાનિ થાય છે. બહુધા ક્રોધથી બળી રહેલા લોકોના મ્હોંમાંથી એવા વચને સાંભળવામાં આવે છે કે મને ફાંસીની શીક્ષા ભલે મળે, પરંતુ હું અમુક માણસનો એક વખત ભરી બજારમાં ઈજજત બગાડ્યા વગર રહીશ નહિ. એ રીતે ક્રોધ વશ બનીને મનુખ્ય કાંઈનું કાંઈ બોલી નાંખે છે એટલું જ નહિ પણ કઈ કઈ વખત એવું અનિષ્ટ કાર્ય કરી બેસે છે કે જેને માટે તેને પાછળથી અત્યંત પસ્તાવો થાય છે. એવી જ રીતે લેભ, માન, અને માયાને વશીભૂત બનીને પણ લોકો એવાં કાર્યો કરી બેસે છે કે જેનાથી તેઓની મેળવેલી ખ્યાતિ ઉપર પાણી ફરી વળે છે, અને કઈ કઈ વખત તે તેઓને સઘળે કારેબાર બંધ પડી જાય છે અને તેઓને કારાગૃહની હવા ખાવી પડે છે.
મતલબ એ છે કે કોધ, માન, માયા, લોભને આવેગ એવો પ્રબળ છે કે જે અસાવધાન મનુષ્યને તદ્દન નિરંકુશ બનાવી મુકે છે અને વિપરીત કાર્યો કરવા દેરે છે. જેવી રીતે આંખે ઉપર લીલા રંગના ચશ્મા ધારણ કરવાથી સઘળી વસ્તુઓ લીલી દેખાય છે અને પીળા રંગના ચશમા ધારણ કરવાથી સઘળું પીળું દેખાય છે તેવી રીતે કોધ, માન, માયા, લોભ આદિ કષાયોના પ્રાબલ્યથી મનુષ્યની બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ બની જાય છે અને કર્તવ્યને પરિત્યાગ કરીને તે પિતાની બુદ્ધિને એવાં કાર્યોમાં ઝુકાવે છે કે જેનાથી તેના મનની મુરાદ તૃપ્ત થાય છે. કોઈ કઈ વખત તે પોતાના મનની મુરાદ પુરી કરવામાં એટલો બધો ઉન્મત્ત અને મદાંધ બની જાય છે કે પિતાનાં સઘળાં કાર્યો બગડી જાય–આખી દુનિયા રસાતળ જાય તે પણ તેના મનની મુરાદ પુરી કરીને જ વિરમે છે. અસાવધાન અને કષાયી મનુષ્ય પિતાની અનેક પ્રકારની પ્રબળ ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવા ખાતર ઉપરોક્ત મહાન શકિતઓને પણ અસત્ય. છળ કપટ, દગાબાજી ઇત્યાદિ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531207 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 018 Ank 05 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1920 |
| Total Pages | 58 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |