________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ.
હોય છે તેટલેજ તે બીજાઓને પાપી ધારે છે. જ્યારે તેને સદજ્ઞાન થાય છે અને તે . પાપથી વિમુખ બને છે તથા તેનાથી બચવાને યત્ન કરવા લાગે છે, ત્યારે તે બીજાને
એને પાપી ધારતા અટકે છે અને તેઓની તરફ સહાનુભૂતિ દર્શાવવા લાગે છે." પરંતુ આ એક અટલ નિયમ છે કે ઈદ્રિયોને વશ થઈ ગયેલા પાપી મનુષ્ય પરસ્પર એક બીજાને દૂષિત ધારે છે અને ધિક્કારે છે. જે મનુષ્યને સર્વ કે દૂષિત ધારે છે અને જેને સહુ ધિક્કારે છે. તે જે તે લોકોના ધિક્કારને લાભદાયક સમજી - " વિચાર કરે કે “મારા અપરાધોને લઈને તેઓ મને દૂષિત માને છે તે તેની ઉન્નતિ થવા લાગે છે અને તે પિતે બીજાને દૂષિત માનવાનું ત્યજી દે છે.
જે વાસ્તવિક રીતે સત્ય પરાયણ અને ભલો મનુષ્ય છે તે બીજાની નિંદા કરતી નથી. આ મનુષ્ય સ્વાર્થ અને ઉદ્વેગને દૂર રાખીને પ્રેમ અને શાંતિ સહિત રહે છે તેમજ સર્વ પ્રકારનાં પાપ અને તેનાથી જે જે દુ:ખ અને કલેશ સમુપ-- સ્થિત થાય છે તે સર્વ તેના જાણવામાં ધ્યાવે છે. તે નિદ્રામાંથી જાગીને, જ્ઞાનને પ્રકાશ પ્રાપ્ત કરીને અને સ્વાયતાને ત્યજી દઈને સર્વની સાથે પવિત્ર સહાનુભૂતિ રાખે છે. જે લેકે આવા મનુષ્યને દૂષિત ઠરાવે છે અને ધિક્કારે છે તે પણ તે તેઓની સાથે સહાનુભૂતિ પ્રગટ કરે છે અને વિચારે છે કે “ લેકે અજ્ઞાનતાને લઈને મને ધિક્કારે છે અને તેઓને પોતાનાં ખરાબ કર્મોનું ફલ ભેગવવું પડશે.” * જેઓ તમને ધિક્કારતા હોય તેઓની સાથે આત્મદમન અને જ્ઞાન વૃદ્ધિની સહાયથી નેહ રાખતા શીખે. તેઓની બુરાઈ તરફ દ્રષ્ટિ ન કરે, કદાચિત તમારા પોતાના મનમાં પણ કોઈ અનિષ્ટ વાત હશે, જે તમે તમારા પોતાના દેને સંપૂર્ણ રીતે સમજી લેશે તે તમે બીજાની નિંદા કરવાનું ત્યજી દઈને તમારી પોતાની જાતને ધિક્કારવા લાગશે. સાધારણ રક્ત સહાનુભૂતિ કહેવામાં આવે છે તે ખરેખરી જેને સહાનુભૂતિ નથી, પરંતુ તે એક પ્રકારનો શારીરિક નેહ છે. જે આપણી સાથે સ્નેહભાવ રાખે તેની સાથે આપણે નેહભાવ રાખીએ. એ તે એક માનષિક પ્રકૃતિ છે, પરંતુ જેઓ આપણે સાથે નેહ ન રાખતા હોય તેઓની સાથે સહભાવ રાખીએ તેજ પાવત્ર સહાનુભૂતિ કહી શકાય. છે સહાનુભૂતિની આવશ્યક્તા દુઃખ અને કેશને લઈને જ છે, કેમકે આ જગતમાં એવું કેઈ નથી કે જે દુ:ખી ન હોય. દુઃખમાંથી જ સહાનુભૂતિ ઉત્પન્ન થઈ છે. એક વર્ષમાં અથવા એકજ જીવનમાં માનુષિક હદય દુઃખ પામીને પવિત્ર અને સ્વચ્છ બની શકતું નથી, પરંતુ વારંવાર જન્મ લઈને અને દુઃખ પામીને મનુષ્ય પ્રેમ તથા જ્ઞાનનાં પરિપકવ અને અમૂલ્ય ફળ પ્રાપ્ત કરે છે. આ રીતે જન્મ જન્માં તો પછી એ સમજવા લાગે છે અને સહાનુભૂતિ શખવા લાગે છે. નિયમોનું ઉલં- ઘન એ જ પાપ છે. મનુષ્ય પોતાની અજ્ઞાનતાને લઈને નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
For Private And Personal Use Only