Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
બારીના નામથી ઓળખાય છે. અહીં ટેકરીની ટોચ ઉપર મહેટા પત્થર ઉપર એક દેરી છે જેમાં રહેલ પ્રતિમાજીના પરિકરમાં સં. ૧૨૭૫ ના વૈશાખ શુદિ ૩ ને લખેલ એક લેખ છે. એજ દેરી વાળા પત્થરની નીચેની ગુફામાં અર્વાચીન કાળમાં સ્થાપિત થયેલી પાદુકા છે. મૂળ મંદિરથી આ ટેકરી તરફ આવતાં વચમાં પાણીનાં ઝરણાં અને બગીચાના આકારની વૃક્ષોની ઘટા દષ્ટિગોચર થાય છે. પ્રાચીન કાળની ઈમારતાનાં ભગ્નાવશે પણ આ તરફ અધિક પ્રમાણમાં જોવાય છે. અનેક મકાનના પાયા અને ભીતે પ્રેક્ષકને–પૂર્વકાળમાં અત્રે સારા પ્રમાણમાં મનુષ્યની વસતિ હેવાનું-સૂચન આપે છે. સાડા ત્રણ ફીટ જેટલી મકાનેની ભીંતની જાડાઈ અને તેમાં વપરાયેલી ઈટોની લંબાઈ તથા પોળાઈનું અનુક્રમે ૧૪ અને ૯ ઇંચનું પ્રમાણ જોતાં વહૃભીપુરનાં પ્રાચીન મંડિયરે અને ઇટે યાદ આવે છે. અને તે ઉપરથી આ મકાને વિક્રમની સાતમી આઠમી સદીમાં બન્યાં હશે એવું અનુમાન સહજ થઈ જાય છે.
આ પર્વતીય પ્રદેશમાં વસેલા ગામના રક્ષણ માટે તેજ વખતમાં એક મજબૂત કિલ્લો બાંધી લેવામાં આવ્યું હતું, જે હજી પણ કેટલાક ભાગમાં વિલ માન છે અને ઘણે ભાગ જમીન દોસ્ત થય છે. કિલ્લાની ભતની જાડાઈ લગભગ ૭ ફીટ જેટલી છે, આ ઉપરથી તે કે મજબૂત હોવો જોઇયે તે સ્વયં જણાઈ આવશે. કિલ્લાના પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશાના દરવાજા હજી મોજુદ છે, પણ તે અસલના વખતના છે કે પછીના બનેલા તે કહી શકાય તેમ નથી. જૈન ગ્રન્થોમાં આ કિથાને “તારણદુર્ગ’ના નામથી ઉલ્લેખ્યા છે.
૧ આ લેખને ઘણે ભાગ ઘસાઈ જવાથી બરાબર વંચાત નથી.
૨ વલભીપુરીનાં સાતમી આઠમી સદીમાં બનેલાં મકાંનેનાં ભૂથાયી ડિયરે હજી પણ આધુનિક વલભી (વળા) ની પશ્ચિમ દિશામાં જમીનમાંથી નીકળી આવે છે. આ ભગ્નાવશેષમાંથી નીકળેલી કેટલીક ઈ વળાના સંગ્રહસ્થાનમાં રાખી મૂકવામાં આવી છે. આ ઈટ. લંબાઈ અને પહોળાઈમાં તારંગાની ઈટો જેટલી છે અને તેલમાં એક એક ઈંટ ૨૨ સેર વજનની છે.
૩ કેટલાક આધુનિક વિદ્વાનો આ ગઢને “તારાગઢ” અને આને લગતા નગરને “તારાપુર’ કહે છે, અને આ માન્યતાને આધાર અમુક દંતકથાને માને છે, પણ આવી બાબતોમાં દંતકથા૫ર કેટલું વજન મૂકવું તે ઈતિહાસત્તાઓથી અજાણ્યું નથી. “તારાગઢ” નામનું જે ઐતિહાસિક સ્થળ મનાય છે તે આ નહિં પણ અજમેર પાસે આવેલું છે; એમ ઈતિહાસે પુરવાર કર્યું છે. આ ઉપરથી “તારાગઢઃ “તારાપુર” અને “તારાદેવી' ના સંબંધે ચાલતી દંતકથાઓનું વજન જણાઈ આવશે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531203 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 018 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1920 |
| Total Pages | 39 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |