Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુખ યાને સુખી જીવન ગુજારવાનાં કારણે.
૨૮૩ જીવનને વિષમય બનાવે છે ત્યારે દયાળુતા જીવનને અમૃતમય બનાવે છે. દયાના ઘણા પ્રકારમાંથી ગૃહવ્યાપારના અંગે ફક્ત સ્વદયા અને પદયાના
સ્વરૂપની વિચારણા અને જરૂરી છે. જ્ઞાનીઓની એવી માન્યતા છે કે જેઓ સ્વદયા યાને પોતાની દયા પાળી શકે નહિ તેઓ પરદયા યાને બીજાની દયા પણ બરબર પાળી શકશે નહિ. સ્વદયા યાને પિતાની દયા. એ શું? આ પ્રશ્ન કદાચ જેન શાસ્ત્રના રહસ્યના અજાણપણને લીધે કેટલાકમાં ઉદ્દભવે તેમ છે. સર્વ ધર્મ માં દયા બતાવેલી છે અને દયાને ધર્મનું મૂળ ગણેલું છે, ત્યાં દર્શાવેલી દયાના હે તુને વિચાર કરીશું તો તે પરના માટેજ જણાશે, સ્વદયાને ત્યાં હેતુજ નથી. સ. માજમાં દયાને ઉપયોગ બીજા પ્રત્યે તેમાં મુખ્યત્વે કરીને આપણા કરતાં ગરીબ, અનાથ અને દુ:ખી પ્રત્યે આપણે કેવી રીતે વર્તવું એ બતાવવા માટે જ છે એમ લાગે છે, ત્યાં સ્વદયાનો ઉદ્દેશ જ નથી. - સ્વદયા એ પિતાની દયા છે. પિતાનો પાપમય વિચારે અને આચરણેથી બચાવ કરે એ સ્વદયાનું સ્થલ સ્વરૂપ છે. ખરાબ વિચાર અને આચારેથી અટકવું એ ખરેખરી સ્વદયા છે. જીવન સુખી બનાવવામાં આ ગુણ ઘણે મદદગાર થશે. ખરાબ યાને પાપમય વિચાર ઉત્પન્ન થતા અટકાવવાને સમ્યગજ્ઞાનાભ્યાસની જરૂર છે. જેમણે સ્વદયા પાળવી હોય તેમણે હંમેશા તત્ત્વજ્ઞાનના ગ્રંથોનું વાંચન અને મનન કરવું જોઈએ, તેમજ સતસમાગમ કર જોઈએ. એ વિના સારા વિચાર અને આચારની પ્રાપ્તિ થવી મુશ્કેલ છે. જે સારા વિચાર અને આચારની પ્રાપ્તિ થઈ તે પછી સારા અથવા નઠારા નિમિત્તોના પ્રસંગે કેમ વર્તવું એ કળા તેના જાણવામાં આવશે, અને તે જણાયાથી જીવન સુખી બની શકશે.
પરદયા–-પરદયાનું સ્વરૂપ પણ સમજવા જેવું છે. દુઃખી માણસોની દયા કરવી એટલે તેના માટે કરૂણાબુદ્ધિ ઉત્પન્ન કરી બેસી રહેવું એટલું જ નહિ, પરંતુ દુઃખી, અનાથ અને ગરીબ માણસને પોતાની શક્તિ મુજબ સહાય કરવી. જે વખતે જેવા પ્રકારની અપેક્ષા આપણને જણાય તે પ્રકારની મદદ કરી તેઓને સહાય કરવી અને વચનથી તેઓને દીલાસે આપ એ ખરેખરી દયા છે. આ સિવાય બીજી રીતે પણ દયા થઈ શકે તેમ છે. જે એને ધર્મ અને નીતિના નિયમોનું જ્ઞાન ધરાબર ન હોય તેઓને ધર્મ અને નીતિનું જ્ઞાન આપવું અને તેઓને ધમી અને નીતિવાન બનાવવા એ ભાવદયા છે. દ્રવ્ય, અનાજ, કાપડ વિગેરે ચીની સહાય કરી દયા બતાવવી એ તે ઉત્તમ છે, તે પણ તત્ત્વજ્ઞાનના બોધના દાનને શાસ્ત્રકારોએ અતિ ઉત્તમ માને છે. જીવનને આનંદમય બનાવવાને આ પણ એક શ્રેષ્ઠ સાધન છે, કેમકે આ ગુણ ખીલવવાથી સ્વપર બનેનું શ્રેય થાય છે. સમાજસેવા અથવા સ્વર્મિવાત્સલ્યને ગુણ આ ગુણની ખીલવણી ઉપર આધાર રાખે છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531191 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 016 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1918 |
| Total Pages | 34 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |