________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૨૪
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ
શિવશર્મની પ્રાપ્તિમાં જ કેવળ ઉદ્યમવાળા એવા જ્ઞાની પુરૂષાના યુક્તિયુક્ત કથનને પેાતાના દુરાગ્રહથી અનગીકાર તેને માન નામના અતર ંગ શત્રુ કહી શકાય છે. ઉપરાત માનરૂપી શત્રુને આધિન અનેલા એવા પુરૂષષ વિનયાદિ ગુણાથી રહિત હાંવાથી સારી શિક્ષાને પામી શકતા નથી, અને સારી શિક્ષા નહિ પામવાથી કેઈ પણ જાતની શ્રેષ્ઠ વિદ્યા પણ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી, તેથી કોઇ પણ માણસને ઉપકાર પણ કરી શકતા નથી. કહ્યું છે કે~
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
शिक्षां लभते नो मानी विद्यामियान्न कर्हिचित् । विनयादिक्रियाशून्यः स्तंभवत्स्त्ब्धतां गतः ॥ २ ॥ यः स्तब्धो गुरुणा साकमन्यस्य नमनं कुत्तः न छायायै न लाभाय मानी कंथेरवन्नृणाम् ॥ ભાવાર્થ:—વિનયાદ્રિ ઉચિત ક્રીયાઓથી રહિત અને સ્ત ંભની માફક સ્તબ્ધપણાને પામેલા એવા માની પુરૂષ કોઇની પાસેથી પણ શિક્ષાને પ્રાપ્ત કરી શકા નથી. તેમજ કેાઈ વખત પણ વિદ્યા મેળવી શકતા નથી. ૧
२ ॥
જે ગુરૂની સાથે પણ સ્તબ્ધ એટલે અક્કડ રહેવાવાળા હાય, તે અન્ય માણુસાને તે નમસ્કાર આદિ કરેજ કયાંથી; અર્થાત્ સજ્જન હેા કે દુન હા, પરંતુ દરેક માજીસની સાથે અક્કડ રહેવાવાળા હાય તેા કચેરી નામનુ વૃક્ષ જેમ કાઇને છાયા નથી આપી શકતું, તેની માફ્ક ઉપરોક્ત માની પુરૂષ કાષ્ઠના પણ લાભને માટે થતા નથી. ૨
ઉપરોક્ત અન કારક હાવાથી એ શત્રુને ત્યાગ કરવા એજ ઉચિત છે. કુલ-મળ— –ઐશ્વર્ય તા વિદ્યા આદિ પેાતામાં અધિક હાવાથી મારા સરખુ કાઇનુ કુળ નથી, અને મારા જેવા કાઇ ખળવાન તેમજ રિદ્ધિવાન તેમજ રૂપવાન અને બુદ્ધિમા જગતમાં કેાઈ નથી. એવા પ્રકારના અહુકાર કરવા તેનું નામ મદ કહી શકાય છે. ઉપરાત વસ્તુના અધિકપણાના અહુ કાર કરવાથી એટલે જેમ બળને અહંકાર કરવાથી ત્રણ ખંડના ધણી એવા વાસુદેવના જીવા, અને રૂપના અહુકાર કરવાથી છ ખંડના સ્વામી એવા સનતકુમાર ચક્રવતિ અને વિદ્યાના મદ્ય કરવાથી સિદ્ધાંતના પારંગત એવા સ્થૂલભદ્રસ્વામી જેવા મહાત્માએ આદિ ઘણા જીવે દુ:ખને આધિન થએલ છે, માટે અનેક દુ:ખના સાધનભૂત એવા મદરૂપી અંતરંગ શત્રુને અવશ્ય ત્યાગ કરવા એજ શ્રેય છે.
ઉપરીક્ત અનર્થના સાધનભૂત એવા અતરંગ છ શત્રુઓને ત્યાગ કરી પેાતાના આત્માને નિમ ળ અનાવવા એજ ક બ્ય છે.
For Private And Personal Use Only
