________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેના ઐતિહાસિક સાહિત્ય.
૨૦૭ ખરચીને અનેકવાર સંઘ કાઢયા છે એ વાત તે પુરાણું દાનવીરની છે, પરંતુ ગયા ૧૯મી સદીના અંતમાં અને વીસમી સદીના પ્રારંભમાં કેટલાક ભાગ્યશાળીઓએ સંઘ કાઢી લાખ રૂપીયાને વ્યય કર્યો છે દાખલા તરીકે-સંવત. ૧૮૫ જેસલમેરના પટવાએ જે સંઘ કાઢ હતો તેમાં ૧૩૦૦૦૦૦ તેરલાખ રૂા. ખર્ચ કર્યો હતો. આ સંઘનું સંપૂર્ણ વૃતાંત જાણવા માટે અમારા તરફથી પટવાના સંઘને ઇતિહાસ નામનું પુસ્તક છપાય છે, અમદાવાદના હરકાર શેઠાણીએ સંઘ કાઢયે હતો જેમાં પણું અમુક લાખ રૂપીયાને ખર્ચ થયેલે સાંભળવામાં આવે છે.
શત્રુંજય મહાભ્યમાં સંઘ કાઢી આ ગિરિરાજની યાત્રા કરવા કરાવવામાં મોટું પુણ્ય ઉત્પન્ન થાય છે તેમ લખ્યું છે અને જે સંઘપતિનું પદ પ્રાપ્ત કરે છે તેને જન્મ સફળ થયે માનવામાં આવે છે. સંઘપતિપદની ઘણીજ પ્રશંસા કરવામાં આવેલી છે.
एन्द्रं पदं चक्रिपदं श्लाघ्यं, श्लाध्यतरं पुनः ।
संघाधिप पदं ताभ्यां न विना सुकृताजनात् ॥ અર્થ—ઇંદ્ર ચક્રવતીનું પદ તે જગતમાં શ્રેષ્ઠ છે પરંતુ સંઘપતિનું પદ તે બંન્નેથી વધારે ઉચ્ચ છે કે જે વિના સુખની પ્રાપ્તિ થતી નથી. તે શ્રેષ્ઠતાના કારણે જેની પાસે પૂર્વ પુણ્યના ઉદયથી યથેષ્ટ સંપત્તિ છે તે આ પદ પ્રાપ્ત કરવાની અનિલાષા રાખે તે સ્વભાવિક છે.
ખરેખરી રીતે જે મનુષ્ય શાક્ત રીતીથી ભાવપૂર્વક સંઘ કાઢે છે તે અવશ્ય મહત્ત પુણ્ય ઉપાર્જન કરે છે. સાચા સંઘપતિ કેવળ ઉદારતાના કારણથી બનતા નથી, પરંતુ ન્યાય, નીતિ, દયા અને ઇંદ્રિયદમન આદિ બીજા અનેકાઅનેક ઉત્તમ ગુણના ધારણ કરવાના કારણથી બને છે. ભૂતકાળમાં મંત્રિબાહડ, વસ્તુપાળ, તેજપાળ, જગડુશા, પેથડશા, સમરાશા આદિ અસંખ્ય શ્રાવકોએ તેવા સંઘ કાઢી અગણિત સુકૃત ઉપાર્જન કર્યું છે. આવી રીતે શત્રુંજય પર્વતને પ્રાચીન પરિચય કરાવ્યા પછી અમારા વાચકને વર્તમાન સમયમાં જે વિદ્યમાન છે તેનું જાણપણું હવે પછીના અંકમાં કરાવવામાં આવશે.
(અપૂર્ણ).
અનુવાદક, ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ,
For Private And Personal Use Only
