Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
નહિ. હીરકારના હાથમાં ગયા પછી તેમાંથી જે સંદર્ય અને ચળકાટ નીકળે છે તેના પ્રમાણમાં જ તેની કીંમત અંકાય છે. તે જ રીતે કોઈ માણસ અનેક પ્રશસ્ય ગુણોથી વિભૂષિત હોય, પરંતુ જો તેઓ વિરૂપ બાહ્ય દેખાવથી આચ્છાદિત થયેલ હશે તે તે ગુણો તેઓના અંતર્ગત કિંમતથી રહિત થઈ જશે માત્ર તિક્ષણ અવલોકન શક્તિવાળા માણસે અને ચારિત્ર્યના પ્રવીણ પરીક્ષકનાં જ જોવામાં તે ગુણે આવશે. જેમ અનાવિદ્ધ અને અસંસ્કૃત રત્નની કિંમત સંસ્કારથી જ થાય છે તેમ અસંસ્કૃત મનુષ્યરત્નની કિંમત કેળવણે રૂપી સંસ્કારથી થાય છે.
કે પણ મનુષ્ય વિષે જે સારા અથવા ખરાબ વિચારે પ્રથમથી બંધાઈ ગયા હોય છે તે બદલવાનું કાર્ય અત્યંત કઠિન છે. આપણે કોઈને પ્રથમ વખત મળીએ છીએ ત્યારે કેટલી ત્વરાથી મન પોતાનું કાર્ય કરે છે તે આપણે સમજી શકતા નથી. આપણ નેત્ર અને કર્ણ આસપાસનું બધું જોવામાં અને સાંભળવામાં ગુંથાય છે ત્યારે આપણું મન વિચારનાં ત્રાજવા ઉપર તે માણસની તુલના કરવામાં પ્રવૃન થાય છે. મન ઘણી જ ત્વરાથી પ્રત્યેક શબ્દ, પ્રત્યેક કૃત અને પ્રત્યેક રીતભાતને ગ્રહણ કરી લે છે. અને આપણે અંતિમ વિચાર ત્વરાથી બંધાય છે એટલું જ નહિ પરંતુ એ મજબૂત બંધાય છે કે તે પુરૂષના પ્રથમ ચિત્રને સર્વથા વિસરી જવાનું અત્યંત મુશ્કેલ અને લગભગ અસંભવિત થઈ પડે છે. બેદરકાર અને ચાતુર્યરહિત લેકો પોતે જે છાપ પહેલી બેસાડે છે તે લુપ્ત કરવા માટે યત્ન કરવામાં પોતાના સમયને મેટે ભાગ ગાળે છે. તેઓ નમ્રતાપૂર્વક ક્ષમા યાચે છે અને દરેક બાબતનું સ્પષ્ટિકરણ કરે છે, પરંતુ એ ક્ષમા અને સ્પષ્ટિકરણથી જોઈએ તેવી અસર થતી નથી; કેમકે તે અસર પ્રથમ બેસાડેલી છાપના સબળ અને સચોટ ચિત્ર કરતાં એટલેબધે અંશે નિર્બળ હોય છે કે અનેક યત્નો કરવા છતાં ઉક્ત છાપ લુપ્ત થતી નથી. તેથી અભ્યદયની આકાંક્ષા રાખનાર પ્રત્યેક યુવકે બીજાના મન ઉપર પતે જે છાપ પાડે છે તેની અત્યંત સંભાળ રાખવાની ખાસ આવશ્યકતા છે; કારણ કે પ્રથમ પાડેલી ખરાબ છાપથી જીવનના આરંભકાળમાં જ અપયશ અને નિંદાને પાત્ર થવાને સંપૂર્ણ સંભવ છે. જો તમે બીજાના હદય ઉપર એવી છાપ પાડશે કે તમે એક મનુષ્ય છો, તમારું મનુષ્યત્વ અન્ય સર્વ વસ્તુઓથી ઉ ત્કૃષ્ટ છે, તમારી પ્રમાણિકતા, સત્યનિષ્ઠા અને ઉદારતા તમારા બીજા સઘળા ગુણો કરતાં અધિક પ્રાધાન્ય અને ઉચ્ચતર પદ ભગવે છે, અને તમે જે કંઈ બહાર દર્શાવે છે તેની પાછળ જે લેકે ખરેખર મનુષ્ય જોઈ શકે છે તે તમે જગના વિશ્વાસપાત્ર અને પ્રેમપાત્ર બનશે જ, એ વાત નિર્વિવાદ છે.
હું એક વ્યક્તિને જાણું છું-એ પ્રકારના બીજા હજારે હશે–જે શું કારણથી લોકો તેનાથી દૂર રહે છે તે સમજી શકતો નથી, તે કઈ સામાજીક સંમેલન અથવા મેળાવડામાં જાય છે તે તે બેઠા હોય છે તે સ્થળેથી દરેક માણસ દૂર ચાલ્યો
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531176 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1917 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |