________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
બળ રૂપી સમુદ્ર ઉપર થઈને મારૂ નાવ સલામત ભયહિનપણે વહયેજ જાય છે. સંગને ધાર્યા પ્રમાણે બનાવી શકું છું. મારી મરજી ન હોય તેવું મારા વડે કશું પણ કઈ કાળે બનશે નહી. કેમકે હું સર્વને સ્વામી છું.”
અહો! આવો આત્મ-સંયમ સમાજમાં ક્યારે પિતાનું એગ્ય સ્થાન મળશે? લેકે તેની કદર કરતા કયારે શીખશે? અમેરીકાના કેટલા મોટા નગરની વિવા શાળાઓમાં ઉપરોક્ત પ્રકારને “આત્મ સંયત વર્ગ”(self-govern d grade) રાખેલ છે, અને તેમાં ફક્ત એવાજ વિદ્યાથીઓ પ્રવેશ કરી શકે છે કે જેઓએ પિતાના ઉપર સંયમન કાંઈ પરિચય આપેલો હોય, જેઓ પિતાના સર્વ કાર્યો અને તેમજ મનોવૃતિને કાબુમાં રાખી શકતા હોય અને જેઓએ પોતામાં અમુક પ્રકારની ઉત્તમ “ટેવો”ને પ્રકૃતિમાં એક રસ કરી દીધી હોય. આપણે વિદ્યાશાળાઓમાં આ પ્રકારની પદ્ધતિ કયારે દાખલ થશે?
આ વિષયની સમાપ્તિ કરતા પહેલા સમર્થ તત્ત્વજ્ઞ પંડિત Herbert spenter ના નીચેના અમર શબ્દોને આ સ્થળે ટાંકવાની વૃતિને હમે રોકી શકતા નથી. આત્મસયંમ અને ચારિત્ર વિશે લખતા તે મહા પંડિત જણાવે છે કે “[n the supremacy of self-control consists one of the perfections of the ideal man. Not to be impuisive-not to be spurred hither and thither by each desire-but to be self-restrained, self-balanced, governed by the just decision of the feelings in Council assemblad + + + + that it is wtich moral education strives to produce." અર્થાતઃ– “આત્મસંયમની ઉત્કૃષ્ટતામાં આદર્શ—મનુષ્યની સંપૂર્ણતા રહેલી છે. આવેગ અથવા તાત્કાલીક વૃતિ ક્ષોભને વશ થઈને કોઈ કામમાં ન ઝપલાવવું, પ્રત્યેક વાસના તરંગથી અંહીથી ત્યાં અને ત્યાંથી અંહિ તણાયા ન કરવું, આત્મ-દમન કરવું, સમભાવ વિશિષ્ટ રહેલું, બધી વૃત્તિઓને સભામાં આમંત્રણ કરીને તેમણે
એકમતે સ્થાપેલ નિર્ણયથી નિયમાવુ; આવી પરિસ્થિતિને ઉપજાવવી એ નૈતિક શિક્ષણને ઉદ્દેશ છે.”
અમારો પણ આજ લક્ષ્ય છે. “આત્મ-સંયત વર્ગ માં તમારી જાતને દાખલ કરવા તમે શક્તિમાન બને એજ અમારી શુભેચ્છા અને પ્રાર્થના છે.
For Private And Personal Use Only
