________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
જૈન સાહિત્યની શાય.
સિતમગરને દુખાવામાં ! શરણની વાર ધાવામાં ! અધમીને હટાવામાં ? હિમ્મત નહિ હારજે બન્યું ? ભૂલેલાંને ખતવવામાં ! અશાન્તિ દૂર હેરવામાં ! અધૂરા પૂર્ણ કરવામાં ? હિમ્મત નહિ હારજે અન્ધુ ? ગુણજ્ઞતા મેળવવામાં! પુરાયા દુ:ખ દળવામાં ! સુ-સગી સંગ ભળવામાં ? હિમ્મત નહિ હારજે અન્ધુ ? ગુણીના ગાન ગાવામાં ! નીતિને માગે જાવામાં ! સફળ જીવ્યું અજાવામાં ? હિમ્મત નહિ હારજે અન્ધુ ? લલીતાંગ.
જત 6
જૈન સાહિત્યની શોધ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
43.
૭
પૂર્વકાળે જૈન સાહિત્યવૃક્ષની અનેક શાખાએ આર્યાવર્ત્તમાં પ્રવર્તેલી છે. પરંતુ તેની પૂરેપૂરી શોધ કરવામાં આવતી નથી, એટલુ શાચનીય છે. સંસ્કૃત અને માગધી ભાષાનું જૈન સાહિત્ય વિક્રમના ત્રીજા સૈકા સુધી વિસ્તીર્ણ થતુ ગયું છે. તેની પહેલા તે સૂત્ર ઉપર ઘણે ભાગે માત્ર ધાર્મિક સાહિત્યની વૃદ્ધિ થતી હતી. તે કાલે કથા, વાર્તા, કાવ્ય, નાટક આદિ ગ્રંથેનું સાહિત્ય પ્રવત્યું. નહતું. તે સાહિત્યની પ્રવૃત્તિ તેા વિક્રમના ત્રીજા સૈકા પછી થઈ હાય એમ લાગે છે. તે કાલે તત્ત્વશાસ્ત્ર અને પારિભાષિક વિષયા ઉપર જન સમાજનુ લક્ષ ખેંચાયુ હતુ. અને જેટલા અને તેટલા આગ્રહથી એવા વિષયેાની પ્રસિદ્ધિ કરવી આવશ્યક લાગતી હતી. વળી તે કાળે તે સાહિત્યના લેખકેા એવુ ધારતા કે જે વિષય હાથમાં લેવા તે સંપૂર્ણ સમજવા અને તેની પરિભાષાના ત્યાગ કરવા નહિ. તે સમયના મહાનુભાવ લેખકાએ મૂળ સૂત્રો સાથે પરિભાષામાં તેને ટીકા વગેરેથી વિસ્તૃત કરવાથી અનેક પારિભાષિક શબ્દોની વૃદ્ધિ થયેલી દેખાય છે.
For Private And Personal Use Only
બીજી એક વાત એ હતી કે, તે સમયના જૈન લેખકે પોતાના લેખામાં ભક્તિના રસથી પ્રપૂર્ણ હૃદયના ઉદ્ગારો પ્રગટ કરતા હતા. જે લેખામાં ચમત્કૃતિ ના ઘણા આગળ પડતા અંશા સ્પષ્ટ જણાઇ આવે છે. વિક્રમના દશમાથી પંદરમા સૈકા સુધીમાં જૈન વિદ્વાનાએ ચરિતાનુયાગના ઘણાં લેખા લખેલા હોય એમ લાગે છે. હજુ આપણે તેની વધુ શેાધ કરી શક્યા નથી. તે માંહેના કેટલાએક મહાન પુરૂષાના ચિત્રા અનેક રીતે એધદાયક છે. તે તે મહાત્માએ એવા એવા ઉત્કૃષ્ટ પદ્મને કેવી રીતે પાંહાચ્યા, તેમના કત્ત વ્યથી આર્હુત પ્રજાની અને દેશની સ્થિતિ
