________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
(લેખક મુનિ
नावाधर्मः વિજયજી મુ, લુણાવાડા. )
ભાવ-ઉત્તમ ભાવ એટલે ભાવના—અર્થાત્ મનની શુદ્ધિ વિશેષેથી (એટલે મનની શુદ્ધિ થકી) આરાધન કરેલા ધમ શીવ્રતાથી ફલદાયક થાય છે.
મનની શુદ્ધિ સતે અવિદ્યમાન ગુણે પણ વિદ્યમાનપણાને પામે છે અને મનની શુદ્ધિના અભાવે પ્રથમના ગુણા હાય છે તે પણ નાશપણાને પામે છે (અ ર્થાત ગુણા નિગુ ણીપણાને પામે છે.) માટે પડિત જતેાએ મનની શુદ્ધિ કરવી તેજ ઉત્તમછે. કારણ કે મનની શુદ્ધિ વિના તપ, જપ, વ્રત, પ્રત્યાખ્યાન,ક્રિયા અનુમાન સવે વૃથા કહેલા છે; કહ્યુ છે કેઃ~~~~
યતઃ
मनः शुद्धिम विभ्राणा, ये तपस्यति मुक्तये, त्यक्त्वानावं भुजायां ते, तितीर्षति महार्णवं ॥ १ ॥
ભાવા—મનની શુદ્ધિને ત્યાગ કરીને જે મુકિતને માટે તપસ્યા કરે છે તે નાવને ત્યાગ કરીને બે હાથ વડે કરી સમુદ્રને તરી જવાની ઇચ્છા કરે છે, જેમ નાવ વિના હાથ વડે કરી સમુદ્ર તરી શકાતા નથી, તેમ મનની શુદ્ધિ વિના ગમે તેટલી તપસ્યા કરે તે પણ મુક્તિ મળવાની નથી, કારણ કે કોઇ તપસ્યા કરે અથવા ન કરે તે પશુ ભાવ વિના કોઇ પણ કાળે સિદ્ધિ થવાની નથી.
કાઇ માણુસ ધ્યાન કરવા માટે કદાચ ઉદ્યમ કરે, પર`તુ જ્યાંસુધી મન શુદ્ધિ નથી, ત્યાંસુધી ધ્યાન પણ કામનું નથી; જેમ ચક્ષુહીનને દપણું કાંઇ પણ કામનુ નથી ત્થા બહેરા માણસને વાજીંત્ર ગીત ગાન કામના નથી તેમજ મન શુદ્ધિ વિના ના માણુસને ધ્યાનાદિક કાંઇ પણ કામનાં નથી. તેજ કારણથી પ્રથમ મનશુદ્ધિ કરવાની ખાસ જરૂર છે, માટે મુક્તિની ઇચ્છા કરનારે પ્રથમ અવશ્ય મન શુદ્ધિ કરવી જોઇયે. મનશુદ્ધિ વિના કદાચ કાય કષ્ટ કરે તે તેને વિષે કલ્યાણને ગંધ માત્ર પશુ ઉત્પન્ન થતા નથી, જેથી આત્મહિત ઇચ્છવાવાળા મનુષ્યાને મન શુદ્ધિ કર વાની જરૂર છે અને મનની શુદ્ધિથીજ ભાવશુદ્ધિ થાય છે. વળી ભાવ એટલે સા પચેગીપણુ અર્થાત્ ધર્માંકરણ કરનાર જે ઉપયાગ સહિત ધર્મકરણી કરે તે તેને વિશેષે કરી લાભ છે.
ધર્માં પણ એ પ્રકારના છે. તેમાં દ્રવ્ય (ધમ) જે છે તે તે મહુ ભવાને વિષે આ જીવાએ અનેક પ્રકારે સેવેલા છે, તથાપિ કમલને દૂર કરી મુક્તિ આપવા સમથૅમાન થયા નિહ, અર્થાત્ દ્રવ્ય ધર્મ મુક્તિ આપતા નથી, પરંતુ ભાવધ જ, મુકિતને આપે છે.
For Private And Personal Use Only
