Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ અહિંસા યાને સ્થાને. લેખક-મુનિરાજશ્રી કરવિજયજી મહારાજ જીવ દયા પ્રતિપાલકપણાનો દાવો કરનારા દરેકે દરેક જૈન તેમજ નેતએ રહાય–ગમે તેવી સ્થિતિમાં રહેલા હોય તેમણે–પ્રથમ અહિંસા યા દયાનું સ્વરૂપ જાણવું જોઈએ. તત્સંબંધી યથાર્થ જ્ઞાન મેળવનાર જ તેનું યથાર્થ ભાવે સેવન કરી શકે છે. તેથી તેને અત્યુતમ લાભ લેવાનાં અથી જનેએ આ વિષયને જેમ બને તેમ અધિક પરિચિત (અભ્યાસિત) કરે એગ્ય છે. હિંસાને ત્યાગ કર હિંસાથી દૂર રહેવું અથવા હિંસા સંબંધી દોષ લાગે એવાં દુષ્ટ કારણે સમજી સમજીને દર તજવાં એનું નામ અહિંસા યા દયા કહેવાય છે. તેથી હીંસા તે શું છે અને તેનાં કારણ કયા કયા છે તે જાણવું જીજ્ઞાસુઓને બહુ જરૂરનું છે. આ સંબંધમાં શ્રી માન્ હેમચંદ્રસૂરિકૃત યોગશાસ્ત્રના પ્રથમના ચાર પરિમાં ઘણું મુદ્દાસર કહેવાયું છે. સંક્ષેપમાં “પ્રત વાત માળ - પર વા* એ હિંસાનું લક્ષણ કહેલું છે તેથી તથા શ્રીમાનું અમૃતચં. દાચાર્ય પ્રણીત પુરૂષાથ સિદ્ધિ ઉપાય નામનાં ગ્રંથમાં કહ્યા મુજબ કેધાદિક કષાય યુક્ત મન વચન કાયાનાં વેગ ( વ્યાપાર) થી દ્રવ્ય ભાવ પ્રા
ને ઘાત કરે તે ખરેખર હિંસા કહેવાય છે. અર્થાત્ કંધ માન, માયા અને લોભ ( Anger-etc) યુકતપરિણામથી તેમજ ઉપલક્ષણથી મદ (intoxicatiou ) Gana (Sensual desires ) Crticel (Idleness ) 24a Casal l'alse gossips) વિગેરે પ્રમાદ આચરણથી ] મલીન થયેલાં મન વચન અને કાયાવડે સ્વપરનાં (પિતાના તેમજ પારકા) દ્રવ્ય ભાવ પ્રાગને ઘાત કર-વિયેગ કરો. તેજ હિંસા કરી કહેવાય છે. ચક્ષુ આદિ પાંચ ઇંદ્રિયો, મન, વચન અને કાયાનાં બળ, શ્વાસોશ્વાસ અને આયુષ્ય એ દસ દ્રયપ્રાણ કહેવાય છે. તથા જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને વિર્ય પ્રમુખ ભાવપ્રાણુ લેખાય છે. તેમને એક અથવા બીજી રીતે વિનાશ કરે તેને શાસ્ત્રકાર હિંસા કરી કહે છે. અને તેમ કરનાર હિંસક લેખાય છે એમ સમજી ઉકત હિંસાથી અથવા એવાં દૃષ્ટ કારણોથી નિવતનાર અહિંસા યા દયાધમનાં અધિકારી ગણાય છે. વળી સંક્ષેપથી કહેવાયું છે કે, અસત્ય બોલવું, ચેરી કરવી, પશુતિ (મૈથુનકીડા) સેવવી, મમતાવશ બની જડ વસ્તુઓને સંચય કર, રાત્રિભોજન કરવું, અભક્ષ્યનું ભક્ષણ કરવું તેમજ રાગ, દ્વેષ અને કલહ, કરવા, ખોટા આળ ચઢાવવાં ખોટી ચા ખાવી, ઈષ્ટિ નિષ્ટ સંચે ગે હર્ષ ખેદ કરે, પરનિંદા કરવી, માયાવીપણે જૂઠ બોલવું અને તત્વ પરિક્ષા કર્યા વગર અસ્થાને અંધશ્રદ્ધા અથવા વિપરીત શ્રદ્ધા કરવી તે સર્વ, સ્વછંદ આચરણરૂપ પ્રમતપણાથી, આત્માનાં વિશુદ્ધ પરિણામરૂપ ભાવપ્રાણુની
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531139 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 012 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1914 |
| Total Pages | 38 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |