________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પન્યાસ શ્રીમદ્ દાનવિજયજીનું ધર્મ સંબધી ભાષણ. ૧૮૧
અથ–વેદ અક્ષર સ્વરૂપ છે એમ પ્રગટ છે, અને અક્ષરને સમૂહ છે તે તાલુ, કંઠ, દંત આદિ સ્થાનેથી પેદા થાય છે, અને તાલ આદિ સ્થાને પુરૂને જ હોય છે તેથી વેદ અપૅરૂષેય છે એમ પ્રતીત કેવી રીતે થાય? વાતે વેદ અપાર યિતે સિદ્ધ થતા નથી.
આ વિષય અપ્રાસંગિક હોવાથી વિશેષ કહેવું ચગ્ય નથી જેમને જાણવાની ઈચ્છા હોય તેમને નંદીસૂત્ર તથા સંમતિ તકદિ શાસ્ત્ર વાંચવા ભલામણ કરું છું.
વેદાદિ શાસ્ત્રના કર્તા તે આ કથનથી દેહ ધારીજ સિદ્ધ થાય છે.
અક્ષરે નિરાકાર છે, છતાં તેમની આકૃતિ બનાવવામાં આવે છે, રાગે શબ્દરૂપ હોવાથી નિરાકાર છે છતાં તેની રાગમાલાના પુસ્તકમાં સ્થાપના કરવામાં આવે છે, તથા સ્વરોદયનાં પૃથ્વી આદિ તત્વોની પણ આકૃતિ કરવામાં આવે છે, તેમ નિરંજન નિરાકાર પરમેશ્વરની પણ મૂર્તિ બની શકે છે, પરંતુ પરમેશ્વરની મૃતિ મુખ્યતાથી જે શાસ્ત્રના કથન કરનાર દેહધારી ઈશ્વરી થયા છે, તેમની બનાવવામાં આવે છે, તથા વસ્તુ સાક્ષાત્ જ્યારે વિદ્યમાન ન હોય ત્યારે તે વસ્તુને બંધ મૂત્તિથી જ થાય છે. જૈન તત્વસારમાં કહ્યું છે કે,
॥ यदा तु साक्षात् नहि वस्तु दृश्यं तत्स्थापना संप्रति लोकसिद्धा । तथाच पत्यौ परदेशसंस्थे काचित् सती पश्यति यत्तदर्चाम् ॥ १॥ यदन्यशास्त्रेऽपि निशम्यतेऽदः श्रीरामचंद्रे परदेशसंस्थे । तत्पादुकां सोपिच रामवत्तदाभ्यपूजयत् श्रीभरतो नरेश्वरः ।। ३॥
અર્થ– જ્યારે વસ્તુ સાક્ષાત્ દશ્ય ન હોય ત્યારે તેની સ્થાપના કરવાનું હાલ લોકપ્રસિદ્ધ છે. અત્ર દષ્ટાંત, સતી સ્ત્રી પિતાને પતિ પરદેશ ગયે હોય ત્યારે પિ. તાના પતિની પ્રતિમાનું દર્શન કરે છે, ૧ તથા રામાયણમાં સાંભળવામાં આવે છે કે, શ્રી રામચંદ્રજી વનવાસ ગયા, ત્યારે ભરત મહારાજા રામચંદ્રની પાદુકાની પૂજા કરતા હતા. ૨
માતાજી પણ મહારાજા રામચંદ્રની આંગળીની મુદ્રિકા દેખી તેનું આલિંગન કરી સાક્ષાત્ રામચંદ્રજી મળ્યાની તુલ્ય સુખ માનતી હતી. તેમજ રામચંદ્રજી પણ હનુમાનજી સીતાજીને મુકુટ લાવ્યા તે દેખી સુખને પ્રાપ્ત થયા. મુદ્રિકા, મુકુટ આદિ આવી અજીવ વસ્તુઓથી આ પ્રમાણે સુખ થાય છે, તે પછી પરમેશ્વરની પ્રતિમાથી સુખ કેમ ન પ્રાપ્ત થાય ? તથા પાંડવ ચરિત્રમાં પણ દ્રોણાચાર્યની મૂત્તિ સ્થાપન કરી એક લવ્યનામા ભીલે ધનુવિદ્યા સિદ્ધ કર્યાને અધિકાર છે. તથા ક્ષેત્રમાં પુરૂષની આકૃતિ કરવાથી ક્ષેત્રનું રક્ષણ થાય છે. ઈત્યાદિ કારણથી પણ પ્રતિમા સિદ્ધ થાય છે. તથા આ લોકમાં પણ રાજામહારાજાદિકની સ્મૃતિઓ બનાવી
For Private And Personal Use Only