________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૮
આત્માનંદ પ્રકાશ તે રેતીથી પૂરી દેતાં જે રેતી વધી પડે તો શ્રેષ્ઠ ઓછી રહે તે હીન, અને બરોબર થાય તે સાધારણ (મધ્યમ) ભૂમિ સમજવી.
જે જમીનમાં વાવેલી ડાંગેર વિગેરે ત્રણ દિવસમાં, પાંચ દિવસમાં અને સાત દિવસમાં ઉગે તે ભૂમિ અનુક્રમે ઉત્તમ, મધ્યમ, અને હીન, એમ ત્રણ પ્રકારની છે; અથવા જે જમીન દિગમૂહ કરનારી ન હોય, અર્થાત્ જે જમીનમાં ઉભા રહેવાથી દિશાઓની ચોક્કસ ખબર પડતી હોય, ચારે બાજુ સરખી હોય, સુંદર આકૃતિ હોય, ત્રીજે દિવસે બીજને ઉગાડવાવાળી હોય અને પૂર્વ, ઈશાન, તથા ઉત્તર દિશા તરફ જળાશય યુક્ત હોય તે જમીન શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, ઈત્યાદિ સ્થાન માટે અન્ય શાસ્ત્રથી જાણી લેવું. સ્થાનના ગુણદોનું જ્ઞાન તે શકુન, સ્વપ્ન, દૈવપ્રશ્ન અને નિમિત્ત વિગેરેના બળથી થાય છે. સ્થાન સંબંધી નિષેધ તે આ પ્રમાણે છે.
જે સ્થાનમાં વૃક્ષ અને વિજા વિગેરેની પહેલા તથા છેલ્લા પહેર શિવાયની બીજા અને ત્રીજા પહેરની છાયા પડતી હોય તે તે છાયા નિરંતર દુઃખ આપનારી થાય છે, ખજુરી, દાડમ, કેળ, બેરડી, અને બીજેરાનું વૃક્ષ જે ઘરમાં ઉત્પન્ન થાય છે તે ઘરને મૂળથી નાશ થાય છે. તેથી આ વૃક્ષના કાણને પણ ત્યાગ કર. કેઈ કહે છે કે ઘરની પૂર્વ દિશાએ વડ, દક્ષિણ તરફ ઉમરડે, પશ્ચિમ દિશાએ પીપળે, અને ઉત્તર તરફ પીપેર હોય તે તે પ્રશંસનીય છે. ગૃહસ્થ તીર્થકરની પીઠ, શંકર તથા સૂર્યની દષ્ટિ, વાસુદેવની ડાબી બાજુ, અને બ્રહ્માની દક્ષિણ બાજુને ત્યાગ કરી મકાન બંધાવે, બીજે સ્થળે પણ કહેવું છે કે “જિનેશ્વરની પીઠ, સૂર્ય તથા શંકરની દષ્ટિ અને વિષગુની વામ બાજુને ત્યાગ જોઈએ.” -વડી સર્વ દિશાએ અશુભ છે, અને બ્રહ્મા સર્વથા ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે. અરિહં. તની દષ્ટિ તથા દક્ષિણ બાજુ અને શંકરની પીઠ તથા વામ બાજુ હોય તે કલ્યાણ કરનાર, અને તેથી વિપરીત દિશામાં હોય તે ઘણું દુઃખ આપનાર થાય છે; પરંતુ જે વચમાં માર્ગ હોય તે કાંઈ પણ દેષ લાગતો નથી. જિનેશ્વરની પીઠ આ દેષ ચૈત્યની ત્રણ બાજુ મૂર્તિ રાખવાથી ટાળવામાં આવે છે. સ્થાન સારૂં હેય તે પણ ઘર નિર્દોષ કરવું જોઇએ. કહ્યું છે કે
पुरिसव्व गिहस्संगं, हीणं अहिले न पावए सोहं ॥
तम्हा सुफ कीरइ, जेण गिहं हवइ रिद्धिकरं ॥२॥
અથ–બજૂનાધિક શરીરવાળા પુરૂષની પેઠે ઘરનું પ્રમાણ જૂનાધિક નિર્દોષ ઘર. હોય તે શેભા પામતું નથી, તેથી જે ઘર નિપ કર્યું હોય તે
તે ઋદ્ધિ કરનાર થાય છે.”
For Private And Personal Use Only