________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યવહાર વિશુદ્ધિમાં જીવન પ્રવ, વ્યવહારશુદ્ધિ કરવા માટે તૈયાર થયેલા મનુષ્યમાં સૌથી પ્રથમ માર્ગાનુસાર પણાના ઉત્તમ ગુણે દાખલ થવા જોઈએ. આ ગુણે મનુષ્યના પ્રાકૃત વ્યવહારમાં પણ કેટલા બધા ઉપયોગી છે એ દરેક ગુણોનું પૃથક્કરણ વિચારી-મનન કરી જુએ તેજ જાણી શકાય તેમ છે. ન્યાય માર્ગમાં અડગ રહેનાર તેમજ સરલ પ્રકૃતિપશું એ બે મુખ્ય ગુણે અનેક ગુણોનો સંગ્રહ કરાવી આપે છે. વેપારમાં તેમજ અન્ય ધંધામાં પણ પ્રમાણિકપણું તેમજ લેવડદેવડના વ્યવહારમાં અસત્યથી વેગળા રહેવાપણું એ અમુક પ્રકારની ચોકકસ દ્રષ્ટિએ કાંઈ વ્યવહાર શુદ્ધિનું અપૂર્ણ અંગ નથી, પરંતુ ઉભય સદ્દગુણેની ધરી ઉપર વ્યવહારની કમાને અવલંબી રહેલી છે. માર્ગાનુસારીપણાના ગુણોની શ્રેણિ સંસારની પ્રવૃત્તિ વાળા વ્યવહારને શુદ્ધ કરી શકે છે, તે મેક્ષ પુરૂષાઈની પ્રવૃત્તિમાં કટિબદ્ધ થયેલા પ્રાણીઓના વ્યવહારને વિશુદ્ધ બનાવે તેમાં શું આશ્ચર્ય!
મુખ્યત્વે કરીને વ્યવહારમાં સવર ફળને અનુભવ કરવાની ઈચ્છાવાળા સાધકે પતાનું મન કેવા વ્યવહારમાં પરોવાય છે તેમજ કેવા વિચારો સેવે છે તે સાવધાનતાથી જેવું જોઈએ. અને તે મન જે જરા પણ આડે માર્ગે વહીને ન સેવવાના વિચારો સેવતું હોય તે તત્કાળ તેને સીધે માર્ગે લાવવું જોઈએ. આટલું કરવાને માટે જેઓ કમર બાંધીને તૈયાર થયા નથી તેઓને તદનુકૂળ સાધને સાંધવાને વેગ પ્રકટ જ નથી, અને સાધના ફળની તેમને ઈચ્છા નથી એ સિદ્ધ થાય છે. વ્યવહાર એ મુખ્યત્વે કરીને આચાર હેઈ તેના કારણરૂપે વિચાર હેવાથી માનસિક બળની વ્યવહાર શુદ્ધિને માટે અનંતર અગત્ય છે.
વ્યવહારના અનેક પ્રસંગમાં આવતી અડચણને નિર્મૂળ કરવા માટે આ બળ પિતાની શક્તિ યથાર્થ રીતે ફોરવી શકે છે અને સાધ્ય સન્મુખ પ્રાણુને લાવી મૂકે છે. કેટલાએક પ્રસંગે કે જ્યાં એક તરફ વ્યવહારિક સ્થિતિથી ચુત થવાપણું છે, બીજી તરફ લક ચર્ચાને ભય સન્મુખ રહે છે તેવી સ્થિતિમાં માનસિક બળની પ્રબળતા એકાએક ઉદ્વર્તન ( REVOLUTION) કરી મૂકે છે, અને જે તે બળ ન્યાયી વિચા ૨ પૂર્વક પ્રાપ્ત કરેલું અને પરિણામ દશ હોય તે પ્રાંતે વિજયી નિવડે છે અને જગતની દ્રષ્ટિએ ઉદ્વર્તન સમયે જે વિરોધને રાહ જોવાતી હોય છે તે કાળાંતરે દૂર થઈ પૂર્વોક્ત બળ મેળવાયેલી વિશુદ્ધતાને જ્યારે જોઈએ છીએ ત્યારે ગતાનુગતિકપણાનું પ્રવૃત્તિ ચક એકદમ ફરી જાય છે, પરંતુ આ માનસિક બળ કોઈ પણ પ્રકારે આડા માર્ગમાં વહન થનારૂં કદાપિ હોવું જ જોઈએ અને તેટલા માટે તેને યોગ્ય પ્રમા. માં કેળવવાની ખાસ જરૂર છે.
For Private And Personal Use Only