________________
પ્રાચીન ભાવના.
૨પ૭
જાળવી શકતા હતા. આપણુ દયામક્તિ મહામુનિઓ પિતાના ચારિત્ર ને દઢ રાખી દયા ધર્મની ઉન્નતિ કરતા હતા. અનેક જાતના પરીષહે સહન કરી પૃથ્વી પર વિચરતા અને પિતાના આચાર પ્રમાણે વર્તી સર્વ પ્રાણીઓનું અખંડ કલ્યાણ કરતા હતા. ઉચ્ચ અને ઉદાર હૃદયવાળા, સહનશીલ અને દયા ધરનારા તે પવિત્ર જગત્ પાવન મહાત્માએના ઉદાત્ત આત્માને અને પ્રાતઃસ્મરણીય તેમના પવિત્ર નામને કયે ભવ્ય આત્મા નહીં નમે ?
વળી ચારિત્રધર્મને યથાર્થ પાળનારી, ધર્મના ઉજ્વલયશનું ગાન કરતી, મહાન પરિષહના કષ્ટ વેઠી શીલ રત્નની સર્વદા રક્ષા કરતી પ્રાચીન પવિત્ર સાધ્વીઓના નામનું સ્મરણ કરે. સંસારમાં શ્રાવિકા ધર્મને યથાર્થ પાળી ચારિત્ર ધારી પતિને પગલે ચાલવા ચારિત્ર ધારિણી થયેલી સાધ્વીઓને જેટલે ધન્યવાદ આપીએ, તેટલો ઓછો છે.
શુદ્ધ સાત્વિક પ્રેમાળ હૃદયને ધારણ કરનારા, રાજ્ય, ગ્રહ, સ્ત્રી, અને કુટુંબના મેહપાશને તેડી સાગારત્વમાંથી પ્રસાર થઈઅનગારત્વમાં આવનારા પ્રાચીન ગૃહસ્થ શ્રાવકેના પવિત્ર નામને આપણે રસના પર આરૂઢ કરવા જોઈએ. તે ગૃહસ્થયેગીઓએ ધર્મ, નીતિ, અને વ્યવહારના માર્ગો સુધારી દયા ધર્મને દીપાવ્યું છે. અખંડ પ્રયાસ કરી તેમણે પરોપકારનું મહાવ્રત ધારણ કર્યું હતું. અતિ કષ્ટ ભોગવી સંપાદાન કરેલા દ્રવ્યને સાત ક્ષેત્રમાં ખર્ચે પિતાના ગૃહસ્થ જીવનને કૃતાર્થ કર્યું હતું. તે સુશીલ વિચારવંત ગૃહસ્થ શ્રાવકે લેકિક દૃષ્ટિની બાહેર હેઈને વિલાસ-વૈભવની બાહ્ય સૃદ્ધિઓને તુચ્છ ગણુને પારલેકિક, સદ્દગુણમયી, અધ્યાત્મ, સમૃદ્ધિ ઉપર વિશેષ પ્રેમ રાખતા હતા. તેઓ વિવિધ પ્રકારનું સામર્થ્ય પ્રાપ્ત કરી સંઘ અને જ્ઞાતિની ઉન્નતિ કરવાને તન, મન, અને ધનથી પ્રયત્ન કરતા હતા. તેમની મનવૃત્તિમાં રાગ દ્વેષને સ્થાન મળ્યું ન હતું. તેમના પ્રેમાળ હદયની દઢતા, સધમ બંધુઓ તરફ વત્સલતા, આત્મ ભેગ આપી પરોપકાર કરવાની ઉદારતા અને સૈન્યતા નિરવધિ હતા. તેઓ પરહિતમાં આત્મહિત સમજી સર્વદા ઉપકાર વૃત્તિ રાખતા હતા. તેઓ