________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન દર્શન અને તેનું સંક્ષિપ્ત દિગ્દર્શન.
ક
ના વક્ર અને જડ પ્રાણીઓને બેષ રૂપ મર્યાદા સપૂર્ણ રીતે આવશ્યક છે. જ્યારે પ્રથમના ઢઢ મને ખળવાળા જમાનામાં પણ તે આવશ્યકજ હતુ. તે આ ડગમગતા અને તુલાની જેમ ક્ષણમાં નીચે નમી જતા જમાનામાં કેમ તેની આવશ્યકતા હૃઢપણે ન સ્વીકારાય ! જૈન દર્શનના બાહ્ય વેષ એ એવુ સાધન છે કે તત્રસ્થિત પ્રાણીઆને સર્વદા ચરણુ કરણાનુયાગમાં તલ્લીન રાખે અને તત્વની ગવેષણા નિરંતરપણે સ્મરણુ ગાચર રખાવી શકે, સસારી સબધવાળા વેષને તજી વૈરાગ્ય વાસનાવાળા વેષનું અંગીકાર કરવું, એ સદાચરણુની મજબૂત વાડ છે, એમ એક વિદ્વાને કહેલુ છે.
કેટલાક પ્રાણીએ સર્વ દર્શનાને તુલ્ય માને છે તે શાક, નિંબ, પીંપલ, આંબા વિગેરે વૃક્ષાને તુલ્ય માનવા જેવી માટી ભૂલ કરે છે, કોઈ પણ દર્શનની નિંદા કરવાનુ' પ્રયેાજન તા હ્રદયમાં કદાપિ આરૂઢ થવું ન જોઈએ પરંતુ મધ્યસ્થ દષ્ટિએ વિચારવું જોઈએ કે તે શુદ્ધ તત્ત્વાની ખેાળમાં પણ વાસ્તવિક રીતે શુદ્ધ તવાની પ્રા. સિથી દૂર રહેલ છે. જૈનેતર દશના જૈન દર્શનની રમ્ય વાટિકાની લહેરાથી શૂન્ય છે. એમ કહેવું અવાસ્તવિક નથી. એ કે જૈન દર્શન વાટિકાની આનંદદાયક લીલેતરી તેમાં ઉગેલી છે પરંતુ ખીજી પ્રતિઘાતક વિષમય લીલેાતરી પાસેજ હાવાથી સર્વાંગ વિષમય કરી દીધેહું છે, તે સ્થિતિ જ્યારે જીવાજીવની ફૅાટિની સરખામણી કરીએ છીએ ત્યારે સ્પષ્ટ છે તેમ જણાય છે. એકજ નયને ગ્રહણ કરી અન્ય નર્યાને અન્યાય આપવાથી આ સ્થિતિ બનેલી છે.
પૂર્વોક્ત પ્રકારે જિનેશ્વર પ્રભુના અંગોપાંગ તરીકે ષડૂદર્શના કેવી રીતે છે તે શ્રીમદ્ આન ધનજીના
શ્રીમદ આનંદઘન-વચનામાં નીચે પ્રમાણે દર્શાવી ષડ્રદર્શનની જીના વિચારા. સરક્ષિત પર્યાલાચના સમાપ્ત કરીશું.
જિન સુરપાદપ પાય વખાણું, સાંખ્ય ચૂંગ દાય લેતૅર, આતમ સત્તા વિવરણુ કરતાં, લહેા ફુગ અંગ-અખેતેને, (૧) ભેદ અભેદ સૌગત મીમાંસક, જિનવર ટ્રાય કર શારીરે,
For Private And Personal Use Only
