________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ,
પામી તના શ્રદ્ધાનથી સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરે અને દેહ અને આત્માને વિવેક કરતાં દિગલિક પદાર્થોને સાક્ષીભૂત પણે ભેગ વટે કરી અંતરાત્મપણું પ્રાપ્ત કરે ત્યારે યથાર્થનુભવની શરૂઆત થઈ કહેવાય છે.
વળી તેઓએ સ્વીકારેલું છે. બુદ્ધિ, ઈચ્છા અને પ્રયત્ન નિત્ય અને અનિત્ય એ પ્રકારે હાઈ નિત્ય ઈશ્વરમાં રહેલા છે અને અનિત્ય જીમાં રહેલા છે, જેના દર્શન દરેક આત્માને જ્યારે તે કર્મ રહિત થાય છે ત્યારે ઈશ્વર માને છે ઈશ્વર એવી જુદી વ્યક્તિ કેઈ વિદ્યમાન નથી એમ માને છે. આમ હોવાથી ઈરછા અને પ્રયત્ન એ શરીરધારી આત્માના મનદ્વારા થયેલા પરિણમે છે. તે કર્મ સહિત આત્મામાં વિદ્યમાન હોય છે.કર્મ રહિત આત્માને કેઈ પણ જાતનું સાધ્ય સિદ્ધ કરવાનું નહિ હેવાથી તેઓ ઈચ્છાદિથી રહિત હોય છે. માટે તેમણે જે જેમાં અનિત્ય માનેલા છે અને ઈશ્વરમાં નિત્ય માનેલા છે તે વાસ્તવીક રીતે ઘટી શકતું નથી. . નિયાયિક અને વૈશેષિકેના સિદ્ધાંતેમાં એક તફાવત એ પણ છે કે વૈશેષિકે અભાવ પદાર્થ માને છે નૈયાયિકે તે માનતા નથી. અન્ય દર્શને જે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ માનેલું છે તે જૈનદષ્ટિ અનુસાર પક્ષ છે.આમ હેવાથી વધારે પ્રમાણે નહીં રવીકારતાં જેને તમાળે સૂત્રથી પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ એ બે પ્રમાણ અંગીકાર કરેલા છે. આ બંને પ્રમાણમાં અનુમાન શબ્દાદિ સર્વ અને પ્રમાણેને સમાવેશ થઈ જાય છે.
ચાવક દર્શન માત્ર પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ માને છે. પક્ષ એવા જીવ, પુય, પાપ, સ્વર્ગ, નર્ક આદિ વરતુઓ માનતા નથી તેમજ મઘાંગથી ઉત્પન્ન થયેલી મદશકિતની પેઠે ચૈતન્યને આવિર્ભાવ માને છે. જેને દર્શનમાં જગકર્તા માનેલે નથી તેમજ ઉત્પત્તિ સ્થિતિ અને લય રૂપ જગતને વ્યવહાર સ્વયમેવ થયાંજ કરે છે એવી જૈન માનીનતા અમુક અપેક્ષાએ નાસ્તિકને મળતી આવે છે, પરંતુ બીજી સર્વ હકીકતમાં ચાર્વાકે સત્યથી વેગળા છે. એક માણસે મદ્ય પીધા પછી તેની શકિતથી ઉત્પન્ન થયેલું તેનામાં અવ્યવસ્થિતપણું પ્રફટી નીકળે છે તે
For Private And Personal Use Only
